HỌC VIÊN LÊ THỊ MỸ HẠNH
Tên đề tài: “Văn hóa ẩm thực của người Việt miền Tây Nam Bộ”
Hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Xuân Tế
Hội đồng chấm luận văn gồm:
Chủ tịch: PGS.TS. Phan Thu Hiền (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Thư ký: TS. Đinh Thị Dung (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Phản biện 1: PGS.TS. Trần Hồng Liên (Viện PTBV Vùng Nam Bộ)
Phản biện 2: TS. Trần Ngọc Khánh (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Ủy viên: PGS.TS Nguyễn Xuân Tế (Trường Cán Bộ Quản lý GD&ĐT II TP.HCM)
Điểm trung bình: 8,2
Bố cục luận văn:
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài 5
2. Mục đích nghiên cứu 6
3. Lịch sử vấn đề 6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 10
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 10
6. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu 11
7. Bố cục luận văn 12
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 Cơ sở lý luận 13
1.1.1 Văn hóa 13
1.1.2 Ẩm thực 14
1.1.3 Văn hóa ẩm thực 16
1.2. Cơ sở thực tiễn 17
1.2.1 Nhìn trong tọa độ không gian 17
1.2.2 Nhìn trong tọa độ thời gian 22
1.2.2 Nhìn từ chủ thể 27
TIỂU KẾT CHƯƠNG I 31
CHƯƠNG II: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA ẨM THỰC NGƯỜI VIỆT Ở TÂY NAM BỘ
2.1 Cơ cấu bữa ăn 32
2.1.1 Bữa ăn thường ngày 35
2.1.2 Bữa ăn ngày giỗ, lễ, tết 37
2.2 Kỹ thuật chế biến món ăn 41
2.2.1 Loại món ăn không qua lửa 41
2.2.2 Loại món ăn kết hợp giữa chế biến qua lửa và không qua lửa 43
2.2.3 Loại món ăn qua lửa 44
2.2.3.1 Món luộc 44
2.2.3.2 Món nướng 44
2.2.3.3 Các món xào nấu 45
2.2.3.4 Nước chấm 47
2.2.3.5 Gia vị 49
2.2.3.6 Đồ uống 50
2.2.3.7 Các món chay 52
2.3 Khẩu vị 53
2.4 Ẩm thực của người Việt Tây Nam bộ và các vùng miền khác 55
2.4.1 Với miền Đông Nam bộ 55
2.4.2 Với Bắc bộ, Trung bộ 57
TIỂU KẾT CHƯƠNG II 61
CHƯƠNG III: ẨM THỰC CỦA NGƯỜI VIỆT TÂY NAM BỘ TRONG MỐI QUAN HỆ ỨNG XỬ VÀ GIAO LƯU VĂN HÓA
3.1 Ứng xử với môi trường tự nhiên 62
3.1.1 Tận dụng môi trường tự nhiên trong ẩm thực của người Việt Tây Nam bộ 62
3.1.1.1 Tận dụng môi trường sông nước 62
3.1.1.2 Tận dụng nắng nóng 66
3.1.2 Đối phó với môi trường tự nhiên trong ẩm thực của người Việt Tây Nam bộ 71
3.1.2.1 Đối phó với mùa nước nổi 71
3.1.2.2 Đối phó với mùa nắng nóng 74
a. Chế độ ăn uống giải nhiệt 74
b. Chế độ ăn nhiều rau quả 75
3.1.2.3 Ăn uống trong việc giữ gìn sức khỏe 78
3.2 Ứng xử với môi trường xã hội 80
3.2.1 Văn hóa ứng xử thể hiện qua cách ăn uống trong gia đình 80
3.2.2 Văn hóa ứng xử thể hiện qua cách ăn uống trong quan hệ cộng đồng xã hội 84
3.3 Văn hóa ẩm thực người Việt Tây Nam bộ trong quá trình giao lưu và hội nhập 89
3.3.1 Sự giao lưu và tiếp biến của văn hóa ẩm thực người Việt ở Tây Nam bộ 89
3.3.2 Sự hội nhập và phát triển của văn hóa ẩm thực Tây Nam bộ trong giai đoạn hiện nay 94
TIỂU KẾT CHƯƠNG III 99
PHẦN KẾT LUẬN 101
TÀI LIỆU THAM KHẢO 105
PHỤ LỤC 116
HỌC VIÊN TRẦN CHUNG THÙY TRANG
Tên đề tài: “Đờn ca tài tử Nam Bộ từ góc nhìn văn hóa học”
Hướng dẫn khoa học: TS. Trần Long
Hội đồng chấm luận văn gồm:
Chủ tịch: PGS.TS. Phan Thu Hiền (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Thư ký: TS. Đinh Thị Dung (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Phản biện 1: TS. Mai Mỹ Duyên (Trường ĐH Văn hóa TPHCM)
Phản biện 2: TS. Nguyễn Thị Mỹ Liêm (Nhạc viện TPHCM)
Ủy viên: TS. Trần Long (Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM)
Điểm trung bình: 7,84
Bố cục luận văn:
Mục lục 3
Mở đầu 6
1. Lý do chọn đề tài 6
2. Mục đích nghiên cứu 7
3. Lịch sử vấn đề 7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 10
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 11
5.1. Ý nghĩa khoa học 11
5.2. Ý nghĩa thực tiễn 11
6. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu 12
6.1. Phương pháp nghiên cứu 12
6.2. Nguồn tư liệu 12
7. Bố cục luận văn 13
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn 14
1.1. Các khái niệm lý luận cơ bản 14
1.2. Đờn ca Tài tử nhìn từ không gian, thời gian, chủ thể 18
1.2.1. Đờn ca Tài tử nhìn từ không gian 18
1.2.2. Đờn ca Tài tử nhìn từ thời gian 20
1.2.3. Đờn ca Tài tử nhìn từ chủ thể 25
Tiểu kết 31
Chương 2: Đặc trưng văn hóa của đờn ca Tài tử Nam Bộ 32
2.1. Tính cộng đồng 32
2.1.1. Đờn ca Tài tử là sức mạnh tinh thần của cộng đồng 32
2.1.2. Đờn ca Tài tử là sức mạnh gắn kết cộng đồng 34
2.1.3. Đờn ca Tài tử là sinh hoạt văn hóa của cộng đồng 35
2.2. Tính biểu cảm 37
2.2.1. Tính biểu cảm ở cách đờn, cách ca 37
2.2.2. Tính biểu cảm ở hơi và điệu 42
2.2.3. Tính biểu cảm ở ca từ, đề tài 47
2.3. Tính linh hoạt 52
2.3.1. Tính linh hoạt ở nhạc cụ và cách đờn, cách ca 53
2.3.2. Tính linh hoạt trong phong cách 64
2.3.3. Tính linh hoạt ở hình thức sinh hoạt 69
2.4. Tính thống nhất 71
Tiểu kết 77
Chương 3: Đờn ca Tài tử trong đời sống người dân Nam Bộ 78
3.1. Đờn ca Tài tử trong đời sống đô thị 78
3.2. Đờn ca Tài tử trong đời sống nông thôn 89
3.3. Bảo tồn và phát huy đờn ca Tài tử ở Nam Bộ 97
3.3.1. Đào tạo thế hệ kế thừa 97
3.3.2. Sự đầu tư, hỗ trợ của các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước 99
3.3.3. Đưa đờn ca Tài tử vào du lịch 100
3.3.4. Bảo lưu và cải tiến các yếu tố chính thống 101
3.3.5. Xây dựng hồ sơ quốc gia nghệ thuật đờn ca Tài tử trình UNESCO 104
Tiểu kết 107
Kết luận 108
Tài liệu tham khảo 112
Phụ lục 120
