Trên phương diện văn hóa, đời sống con người Nam Bộ trong văn xuôi Trần Bảo Định mang lại những gợi mở thú vị về mối quan hệ gần gũi giữa các nền văn hóa của nhiều dân tộc khác nhau. Đó là người Việt, người Hoa, người Khmer, … cùng chung sống trên mảnh đất phù sa châu thổ với biết bao nhiêu thăng trầm biến động của thời cuộc trải từ thời lưu dân Việt vào Đàng Trong cho đến hiện thời. Thông qua chữ nghĩa, Trần Bảo Định không chỉ gửi gắm bao suy tưởng khi đối…

Tiếng cười tiếng nói của người Nam bộ gắn liền với sinh hoạt đời sống (có thể là chuyện trên đồng, chuyện trong nhà), tiện thể mở miệng nói để làm cho việc đồng áng hay gặp gỡ thêm phần vui vẻ. Có thể đó là khi má đang chuẩn bị món cá linh hấp mía, miệng nói với biểu chị Hai; có khi là thằng Tám ở Saigon về quê phụ đập lúa ma mà câu chuyện bày ra giữa lúc làm đồng. Tiếng cười chen vào lúc “tay làm” hay “hàm nhai”. Cuộc sống của người nhà quê…

Ánh sáng của “đổi mới tư duy” mà Đảng ta khởi động từ Đại hội Đảng lần thứ VI (năm 1986) và cuộc hành trình không ngừng nghỉ trong gần 35 năm qua của dân tộc đã làm nên nhiều kỳ tích... Những bài học phải trả giá bằng xương máu của dân tộc qua nhiều thế hệ chính là những chất liệu quan trọng để mỗi nhà văn và người nghệ sĩ thấu hiểu, đặt trách nhiệm khi cầm bút...

Khi chậm rãi lật từng trang, từng trang quyển sách này, cảnh sắc, phong vị của “đất Phương Nam ngày cũ” sẽ ùa về… man mác, bâng khuâng trong tâm trí bạn.  Những sản vật, hay món ăn mộc mạc mang hương vị quê nhà, hằng nuôi dưỡng hình hài máu thịt ta…; những cảnh sắc, phong vị riêng của “đất rừng phương Nam” có từ “ngày cũ” đến bây giờ…; những thú chơi dân dã dành cho tuổi thơ hay tuổi trưởng thành…; những tập tục, hay sinh hoạt văn hóa thiêng liêng của các lớp lưu dân từng…

Văn hóa độc đáo của người Khmer Nam Bộ thể hiện khá rõ nét ở nghệ thuật biểu diễn truyền thống với đa dạng loại hình nghệ thuật: múa, hát, nhạc, kịch,... tất cả đã được bảo lưu, gìn giữ trong đời sống cộng đồng qua nhiều thế hệ như một sức sống còn của bản sắc văn hóa tộc người Khmer. Tuy nhiên, trong đời sống hội nhập và xã hội phát triển như hiện nay, để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa ấy thì không đơn thuần chỉ là truyền khẩu hay cầm tay…

Để phục dựng chân trời minh triết phương Nam, nhà văn Trần Bảo Định đã nghiệm trải bằng chính cuộc đời trong bầu sữa quê hương. Thấm nhuần cái nắng gió mưa giông của xứ sở và bằng cách dấn thân vào huyền sử/dã sử của đất và người, nhà văn đi vào căn cơ thể tính phương Nam. Nền minh triết ấy, khởi đi từ thể tính của nước trong mô hình Thiên-Nhân-Địa, ứng với thiên đạo lập thành nhân đạo. Từ ngũ hành, thành ra ngũ đức và từ đó, nhân bản phương Nam sáng trong bởi nhân…

Truyện Kiều của Nguyễn Du, danh tác số một của Việt Nam, là tác phẩm văn học Việt Nam được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất: khoảng 20 thứ tiếng với gần 60 bản dịch. Ở Nhật Bản, tác phẩm này được biết từ sớm và rất được yêu thích. Năm 1942 nó đã được nhà văn-dịch giả Komatsu Kiyoshi dịch ra tiếng Nhật. Đây là bản dịch Truyện Kiều ra ngoại ngữ sớm thứ hai sau các bản dịch tiếng Pháp. Tiếp theo là bản Truyện Kiều do GS.Takeuchi Yonosuke dịch, chú thích kỹ càng ra thơ tiếng Nhật…

Lịch sử nghiên cứu cho thấy, đối với những tác giả, những vấn đề văn chương nổi bật, được nhiều nhà khoa học quan tâm thì việc tiếp tục khai thác những khía cạnh mới mẻ là điều khá khó khăn, song đối với thiên tài văn học Nguyễn Du, điều đó dường như là một ngoại lệ. Càng đào sâu suy nghĩ càng cho ta thấy những chiều kích chưa bao giờ giản đơn mà ông để lại cho hậu thế, một trong những vấn đề ấy là ứng xử của Nguyễn Du với tôn giáo, tín ngưỡng bản…

Bài viết phân tích về tư tưởng khoan dung và lạc quan của Nguyễn Du trong Truyện Kiều. Điều đó thể hiện ở chỗ, Nguyễn Du sự thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc đối với những con người khốn khổ, nạn nhân của tình trạng áp bức và bất công trong xã hội, ông tin vững chắc vào tương lai tươi sáng của những người lương thiện có lòng kiên trì chịu đựng và vượt qua khó khăn, đau khổ. Tư tưởng khoan dung và lạc quan có tầm quan trọng đối với sự phát triển của xã hội…

Trong  xã hội phong kiến Truyện Kiều, có hai vụ án xưa nay đã được bàn cãi rất nhiều, đó là vụ oan gia nhà họ Vương và vụ Thúc ông kiện Thúy Kiều. Khi bàn về chúng, hầu hết các nhà nghiên cứu đều đổ lỗi cho quan tham, và kết luận xã hội đã để xảy ra những vụ án như thế là một xã hội thiếu đức trị. Liệu đó có phải là ý đồ Nguyễn Du gửi gắm vào tác phẩm của mình hay không? Ở một góc nhìn mới, ta có thể bào chữa cho “quan tham” và…