1. Tết ông Táo từ góc nhìn văn hoá học
Chương trình “Cà-phê sáng” của Đài truyền hình Việt Nam VTV9 phát lúc lúc 6.30 ngày 26-1-2011 (tức 23 tháng Chạp năm Canh Dần) có cuộc trao đổi với GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm về những thắc mắc xung quanh tục cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp (kiểu như: Tục này có từ bao giờ? Vì sao lại là ông Công ông Táo? Vì sao lại là cá và cá chép?, v.v.). Những câu trả lời thể hiện cách tiếp cận của Nhóm Văn hóa học Sài Gòn trong việc giải mã phong tục này từ góc nhìn văn hóa học.
Kèm theo video là một số hình ảnh thực hành tục cúng ông Táo giản lược trong một gia đình đô thị ngày nay.
2. Phong tục Tết Việt
Chương trình “Văn hóa Việt” của Đài truyền hình Việt Nam phát trên VTV1 ngày 19-2-2007 trao đổi với GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm, PGS.TS. Tôn Nữ Quỳnh Trân và PGS.TS.Phan An về các phong tục Tết Việt (chương trình dài 45’, rút gọn trong 3 video-clip).
3. Tết: Lễ cúng gia tiên
Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn giới thiệu về Lễ cúng gia tiên vào dịp tất niên trong chương trình "Sức sống mới" phát trên VTV1 ngày 16-2-2007.
4. Tết làm điều hay 2007: truyền thống đùm bọc
Trong khuôn khổ Cầu truyền hình do Đài truyền hình Tp. HCM HTV tổ chức ngày 4-3-2007 giữa Tp. HCM và Hà Nội, nhà sử học Dương Trung Quốc cùng nhà văn Chu Lai ở đầu cầu Hà Nội và GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm cùng TS. Trần Thành Long, chủ tịch UBMTTQ Tp.HCM, ở đầu cầu Tp. HCM đã cùng trao đổi thảo luận về tinh thần thương yêu đùm bọc trong truyền thống văn hoá Việt Nam và sự thể hiện của nó trong lịch sử văn hoá dân tộc.
5. Tết làm điều hay 2008: văn hoá tình thương
Tiếp nối Cầu truyền hình "Tết làm điều hay 2007", vào 20h ngày 2-2-2008 Cầu truyền hình Tết làm điều hay 2008 đã được Đài truyền hình Tp. HCM tổ chức tại sân Đền thờ các vua Hùng trong khuôn viên Thảo cầm viên ở Tp. HCM và sân Văn Miếu - Quốc Tử Giám ở Hà Nội.
Khách mời tham gia thảo luận của Cầu truyền hình năm 2008 là nhà văn Chu Lai và bà Tôn Nữ Thị Ninh (nguyên phó chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội) ở Hà Nội và GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm cùng TS. Trần Thành Long (chủ tịch UBMTTQ tp.HCM) ở Tp. HCM. Trong cuộc trao đổi, khái niệm "văn hoá sẻ chia" mà bà Tôn Nữ Thị Ninh nói đến ở đầu cầu Hà Nội và truyền thống “văn hoá tình thương" của người Việt Nam mà GS. Trần Ngọc Thêm phân tích ở đầu cầu Tp. HCM đã thu hút được sự chú ý đặc biệt của những người tham dự.
6. Trò chơi dân gian ngày Tết
Trong phong tục Tết xưa, qua những ngày mà nội dung chính là LỄ, từ mồng 3-mồng 4 Tết trở đi là những ngày mà nội dung chính là vui chơi.
Mở đầu là trích đoạn Chương trình Sức sống mới đã phát trên VTV1 trong dịp Tết Đinh Hợi (ngày 21-2-2007) giới thiệu ý kiến của GS. Trần Ngọc Thêm về các loại trò chơi dân gian ngày Tết và nguồn gốc của chúng.
Tiếp theo là chùm 4 video về những trò chơi dân gian ngày Tết vẫn lưu hành ở xứ Quảng (Hội An) như đập niêu đất, cờ tướng và các biến thể, đánh bài tứ sắc sam hường, và một trò chơi đặc thù của miền Trung là hát bài chòi.
Video-clip "Lễ hội mùa xuân" thảo luận về những vấn đề lý luận và thực tiễn của lễ hội mùa xuân nói chung và lễ hội mùa xuân ở khu vực Nam Bộ nói riêng, do chương trình Văn hoá Việt phát trên VTV1 ngày 25-2-2007 thực hiện (người dẫn chương trình: Nguyệt Nhi), với sự tham gia của GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm (Trưởng BM Văn hoá học, Đại học KHXH-NV ĐHQG Tp.HCM), ThS.NGƯT Trần Văn Ánh (Hiệu trưởng Trường ĐH Văn hoá Tp.HCM), và ThS. Nguyễn Xuân Hồng (Trưởng Khoa Quản lý văn hoá Trường ĐH Văn hoá Tp.HCM).
8. Văn hoá Việt từ phong tục chúc Tết
Trong chương trình “Văn hoá Việt từ phong tục chúc Tết” của Đài truyền hình Đồng Nai, GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm trao đổi về lịch sử phong tục chúc Tết trong truyền thống văn hoá Việt.
Đón xem
Trong những ngày tới vanhoahoc.edu.vn sẽ tiếp tục giới thiệu đến độc giả một sô chương trình khác về văn hóa Tết, như:
Tết cầu mong và chúc tụng
Văn hóa khai trương
Hội xuân làng Đồng Kỵ, v.v.
