Đoàn khảo sát gồm 73 thành viên, bao gồm 12 cán bộ giảng dạy, 2 nghiên cứu sinh, 4 học viên cao học, và 55 sinh viên Văn hoá học khóa 1. Do số lượng đông nên để đạt được hiệu quả cao nhất trong khuôn khổ thời gian có hạn, có một số buổi đoàn được tách làm đôi: cán bộ giảng dạy, nghiên cứu sinh và học viên cao học của Khoa tham gia các hoạt động khảo sát, giao lưu, trong lúc sinh viên theo học về văn hoá Tây Nguyên tại Trường Đại học Tây Nguyên. Ngoài ra, một vài địa chỉ tham quan dự trù cũng được linh hoạt cắt giảm để thay bằng những điểm đến mới, phù hợp với nhu cầu tìm hiểu Tây Nguyên "đích thực" của thầy trò Khoa Văn hoá học.
Tại Trường Đại học Tây Nguyên, ngay trong tối 8-12, sau khi vừa đến Buôn Ma Thuột, đoàn đã có một buổi giao lưu văn nghệ và thi tìm hiểu về văn hoá Tây Nguyên rất sôi nổi và hào hứng giữa sinh viên Khoa Văn hoá học với 150 sinh viên các ngành khoa học xã hội của Đại học Tây Nguyên. Mặc dù không thông thạo về Tây Nguyên bằng những bạn bè "bản địa", nhưng nhờ chuẩn bị trước ở nhà với các vòng thi tìm hiểu văn hoá Tây Nguyên, hai đội chơi của sinh viên Khoa Văn hoá học đã giành được giải nhì và giải tư, chỉ nhường giải nhất, giải ba cho hai đội chơi của Đại học Tây Nguyên.
Hôm sau, trong cả ngày 9-12, cũng tại trường, 55 sinh viên Văn hoá học bắt đầu học môn "Văn hoá Tây Nguyên". Phụ trách môn học này là một nhà khoa học của Tây Nguyên và về Tây Nguyên: TS. Buôn Krông Tuyết Nhung, người dân tộc Êđê, Phó trưởng Bộ môn Văn học của Khoa Sư phạm kiêm Phó giám đốc Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Trường Đại học Tây Nguyên (chị đã lấy bằng tiến sĩ tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. Hồ Chí Minh). Vừa là nhà khoa học vừa là một người địa phương tâm huyết với văn hoá Tây Nguyên, TS. Buôn Krông Tuyết Nhung đã nhiệt tình cung cấp cho sinh viên Văn hoá học không chỉ những thông tin sách vở mà cả những kiến thức thực tiễn cực kỳ sinh động, không chỉ về Tây Nguyên truyền thống mà cả về Tây Nguyên của hôm nay, với những đổi thay dồn dập, thật giả xấu tốt đan xen.
Trong lúc đó, vào buổi sáng, cán bộ giảng dạy, nghiên cứu sinh và học viên cao học của Khoa Văn hoá học tham gia buổi giao lưu với cán bộ giảng dạy của Đại học Tây Nguyên, và cùng nghe báo cáo, thảo luận về đề tài "Nâng cao chất lượng giảng dạy Cơ sở văn hoá Việt Nam", do GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm, Trưởng khoa Văn hoá học, trình bày. TS. Trần Văn Dũng, Trưởng khoa Sư phạm, ThS. Nguyễn Hữu Đức, Giám đốc Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn, TS. Hồ Hải, cùng hơn 10 cán bộ giảng dạy của Trường Đại học Tây Nguyên phụ trách hoặc quan tâm đến môn học nói trên đã tham gia buổi giao lưu, thảo luận bổ ích và lý thú.
Buổi chiều cùng ngày, cán bộ giảng dạy, nghiên cứu sinh và học viên cao học Văn hoá học đã tiến hành tham quan các địa chỉ văn hoá, lịch sử tại Buôn Ma Thuột: chùa Sắc Tứ Khải Đoan, ở số 117 Phan Bội Châu, xây dựng năm 1951, ngôi chùa đầu tiên của tổ chức Phật giáo tại Đăk Lăk; đình Lạc Giao, ngôi đình đầu tiên của lưu dân Việt tại Đăk Lăk; và nhà đày Buôn Ma Thuột, nơi từng giam cầm rất nhiều nhà cách mạng nổi tiếng...
Buổi tối, sau bữa cơm thân mật do Khoa Văn hoá học mời các nhà nghiên cứu Tây Nguyên, toàn đoàn đi thực tế nhà dài ở buôn Ako Dhong, nơi nhờ ban hành quy ước nghiêm cấm việc bê tông hoá mặt tiền và sang bán đất đai cho người ngoài buôn mà còn lưu giữ được những ngôi nhà dài truyền thống của dân tộc Êđê. Đoàn đã được đồng bào đón tiếp rất nhiệt thành, với dàn cồng chiêng do các nghệ nhân nam diễn tấu trên ghế kpang, với rượu cần thay nhau uống bên bếp lửa, và với những bài ca mà chủ khách cùng cất tiếng hoặc vỗ tay hoà nhịp.
Trong ngày thứ ba, 10-12, toàn đoàn rời thành phố Buôn Ma Thuột để đi khảo sát hai địa chỉ do TS. Buôn Krông Tuyết Nhung đề nghị: tháp Chăm Yang Prong và khu nhà mồ Jarai ở huyện Ea Súp. Hướng dẫn đoàn thăm hai địa điểm này là anh Y Khoan Eban, một cán bộ giảng dạy của Trường Cao đẳng Dạy nghề Buôn Ma Thuột, người mà hầu như tất cả các buôn làng Tây Nguyên đều quen biết. Đoàn đã chứng kiến việc mảnh rừng thiêng quanh ngôi tháp cổ đã bị di dân người Kinh xà xẻo đến thảm thương, và tỷ lệ nghịch với số lượng cây rừng là hàng chục lư nhang đầy ắp trong khu tháp, sản phẩm của những người Kinh đến đây khấn vái, cầu xin vào những ngày sóc vọng. Rồi đoàn quay ra tham quan khu nhà mồ, tham dự lễ bỏ mả, xem các chị, các cụ bà Jarai khóc kể có điệu có vần để chia tay với người dưới mộ, xem dàn cồng chiêng Aráp 16 chiếc (thiếu 2 chiếc) diễn tấu vòng quanh mả, và ăn bữa cơm của người Jarai tại mả với cơm nắm cùng thịt heo cỏ, canh cà đắng và rượu cần do chính vị khoa plơi (chủ buôn) rót mời. Buổi chiều, đoàn ghé lại Bản Đôn để nghỉ ngơi, cỡi voi đi dạo, quan sát cách người miền xuôi làm ra lợi nhuận từ những mặt hàng đóng mác Tây Nguyên. Buổi tối, Trường Đại học Tây Nguyên đã mời cơm các cán bộ Khoa Văn hoá học. Giữa Phó hiệu trưởng nhà trường, các thầy cô của Đại học Tây Nguyên và các cán bộ Khoa Văn hoá học đã diễn ra những câu chuyện thân tình giúp tăng cường hiểu biết và trở nên gần gũi thân thiết với nhau hơn.
Buổi sáng ngày cuối cùng, 11-12, toàn đoàn đi xem hai bến nước Êđê. TS. Buôn Krông Tuyết Nhung cùng một số thành viên gia đình (chồng, em) đã phải mất hai ngày mới tìm được ở gần Buôn Ma Thuột một buôn Êđê còn duy trì bến nước chung, nơi già trẻ gái trai sau một ngày lên rẫy quây quần, chia lượt tắm chung, cùng nói cười, cùng san sẻ niềm sảng khoái trong một tình cảm cộng đồng bền chặt. Cán bộ và sinh viên văn hoá học đã có cảm giác rất thú vị được hòa mình vào thiên nhiên, khoả tay rửa mặt trong dòng suối và uống những ngụm nước mát do núi rừng Tây Nguyên ban tặng.
Buổi chiều sinh viên tiếp tục lên lớp dưới sự hướng dẫn của TS. Buôn Krông Tuyết Nhung, còn cán bộ và các học viên cao học, nghiên cứu sinh thì tới xem bộ sưu tập cổ vật Tây Nguyên và giao lưu với Hội Văn học Nghệ thuật Đăk Lăk ở quán Cà phê Chuông Đá (599 Lê Duẩn, Buôn Ma Thuột). Cà phê Chuông Đá thực chất là nơi sắp xếp, trưng bày kho báu cổ vật mà chủ nhân, một nhà kinh doanh trót phải lòng văn hoá Tây Nguyên, sưu tầm, mua lại từ khắp Tây Nguyên: những con tam điệp trùng, cúc đá, ốc và gỗ hoá thạch, khối đá kêu, những thanh đàn đá, những chiếc xuồng độc mộc, những chiếc ghế kpang, chiếc giường jương, chiếc trống nguyên khối bịt da trâu, nhà dài, cầu thang cái, cầu thang đực, cồng, chiêng, ché, tượng nhà mồ... Anh Hoàng Thành, chủ quán, say sưa kể lại cách mà người Tây Nguyên thành tạo những di sản đó: công phu, kiên trì, và đầy tính cộng đồng. Trong phần giao lưu, nhà văn Khôi Nguyên, Phó chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Đăk Lăk cùng ThS. Nguyễn Hữu Đức (cũng là một nhà thơ, thành viên của Hội) đã giới thiệu với đoàn về những thành tựu của Hội và về văn hoá Tây Nguyên. Đại diện Hội đã tặng đoàn một số tác phẩm, đặc san do Hội xuất bản. GS. Trần Ngọc Thêm đã góp ý cho Hội Văn học Nghệ thuật Đăk Lăk và chủ nhân Cà phê Chuông Đá một số ý tưởng rất cụ thể về bảo tồn và phát triển văn hoá Tây Nguyên, và trao tặng Hội một số ấn phẩm về văn hoá học.
Tranh thủ vào buổi trưa và tối, các cán bộ và sinh viên trong đoàn đã tham dự Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần 2 (2008) với các hoạt động được lăng-xê rầm rộ khắp nơi trong thành phố. Buổi tối, các cán bộ và học viên sau đại học của Khoa được mời tới dự Lễ khai trương Làng cà phê Trung Nguyên với diễn văn khai mạc của ông Chủ tịch UBND Đăk Lăk, với phần giao lưu với "nhà văn hoá dân gian" Bảo Sinh và nhà sử học Dương Trung Quốc, và với những tiết mục trình diễn rất công phu hoành tráng do Lê Quý Dương viết kịch bản và đạo diễn. Như vậy là trong một chuyến đi 4 ngày đêm, đoàn cán bộ sinh viên Khoa Văn hoá học đã kết hợp tìm hiểu được cả Tây Nguyên truyền thống và Tây Nguyên hiện đại.
Theo đánh giá sơ bộ của GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm, chuyến khảo sát thực tế Tây Nguyên của Khoa Văn hoá học rất thành công. Đóng góp quan trọng nhất cho sự thành công đó, về phía Khoa Văn hoá học, phải kể đến sự chuẩn bị rất chu đáo của thầy trò trong Khoa, cả những người đi tiền trạm (PGS.TS. Phan Thu Hiền, NCS. Lê Thị Trúc Anh) và các cán bộ khác của Khoa (CBGD Ngô Anh Đào, giáo viên chủ nhiệm lớp SV K1, được giao trách nhiệm trưởng đoàn), cùng sự tham gia rất tích cực của tất cả các thành viên. Về phía Đại học Tây Nguyên, cần phải ghi nhận với tất cả lòng trân trọng sự phối hợp, giúp đỡ nhiệt tình của các cán bộ ở đây, đặc biệt là ba cán bộ khoa học mà từ nay đã trở thành những người bạn thân thiết của Khoa Văn hoá học: TS. Buôn Krông Tuyết Nhung, ThS. Nguyễn Hữu Đức, và phu quân của TS. Tuyết Nhung - ThS. Văn Ngọc Sáng.
Quả là một chuyến đi nhiều cảm xúc, nhiều ấn tượng, và đầy ắp thông tin, kiến thức.
Lý Tùng Hiếu
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4
Tối 8-12: Giao lưu văn nghệ và thi tìm hiểu về văn hoá Tây Nguyên giữa sinh viên Khoa Văn hoá học với sinh viên các ngành khoa học xã hội của Đại học Tây Nguyên
Chụp ảnh kỷ niệm sau buổi giao lưu
Sáng 9-12: Giao lưu với cán bộ giảng dạy của Đại học Tây Nguyên, thảo luận về "Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Cơ sở văn hoá Việt Nam"
Giao lưu ngoài hành lang
Chiều 9-12: Thăm chùa Sắc Tứ Khải Đoan – nghiên cứu tài liệu tại chỗ
Chiều 9-12: Trong sân nhà đày Buôn ma Thuột
Tối 9-12: Đi thực tế tại nhà dài ở buôn Ako Dhong
Niềm vui của thầy trò
Sáng 10-12: Thăm tháp Chăm Yang Prong ở huyện Ea Súp
Chụp ảnh lưu niệm tại tháp Chăm
Trưa 10-12: thăm khu nhà mồ Jarai ở huyện Ea Súp
Uống rượu cần với anh Y Khoan Eban và trưởng buôn
Thưởng thức bữa cơm Jarai tại mả với cơm nắm cùng thịt heo cỏ, canh cà đắng...
Đi “đạp rừng” về...
Chiều 10-12: cưỡi voi ở buôn Đôn
Liệu có quá tải không?
Sáng 11-12: thăm bến nước Êđê
Bài học sinh học - thổ nhưỡng
Em ngã này...
Chiều 11-12: thăm Cà phê Chuông đá – giã gạo chày đôi
Giao lưu với Hội Văn học Nghệ thuật Đăk Lăk
Ông Hoàng Thành giới thiệu bộ sưu tập cổ vật của Cà phê Chuông đá
Bắt tay kết nghĩa
Tối 11-12: dự khai trương Làng cà phê Trung Nguyên
Phóng viên tác nghiệp 1
Phóng viên tác nghiệp 2
Phóng viên tác nghiệp 3
