TP.HCM có tổng diện tích 2.093 km2 và dân số 6,239 triệu người (theo thống kê năm 2005). TP.HCM là trung tâm kinh tế, khoa học kỹ thuật, trung tâm tài chính ngân hàng, cửa ngõ xuất nhập khẩu và giao lưu quốc tế của Việt Nam. Với quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa nhanh chóng, GDP của TP liên tục tăng hàng năm, kể từ năm 2001 đến nay, bình quân tăng GDP hàng năm của TP đều đạt trên hai con số. Cho đến nay, TP.HCM thu hút 1/3 tổng số dự án nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Là một đô thị có tốc độ đô thị hóa cao nhưng TP vẫn luôn nỗ lực duy trì lá phổi xanh với tổng diện tích rừng 35.296 ha và tổng chiều dài mạng lưới sông ngòi 795,5 km. Tuy nhiên, hiện nay TP cũng đang phải đối mặt với những thách thức như: Hệ thống hạ tầng giao thông quá tải, dân số và phương tiện đi lại nhất là xe máy tăng nhanh, ô nhiễm môi trường chưa được xử lý triệt để như ô nhiễm khí thải khói bụi do giao thông, do sản xuất công nghiệp và một vài nơi còn ô nhiễm nước thải và chất thải rắn. Mảng xanh đô thị chưa được phát triển. Hệ thống thoát nước còn thiếu và không đồng bộ chỉ phục vụ thoát nước cho 60% dân số mà phần lớn cho khu vực nội thành, nước thải đô thị và nước mưa thường xả trực tiếp vào kênh rạch. Do lịch sử để lại, hiện TP vẫn còn hơn 30.000 căn nhà xây dựng trên kênh rạch, đây cũng là nguồn gây ô nhiễm môi trường cho TP.
Để khắc phục những tồn tại đó và phát huy những thế mạnh sẵn có, mục tiêu phát triển TP.HCM thành một đô thị văn minh hiện đại không chỉ của Việt Nam mà còn của cả khu vực; phát triển bền vững trên cơ sở bảo đảm tăng trưởng kinh tế và thân thiện với môi trường. Để đạt được mục tiêu đó, chiến lược phát triển TP.HCM từ nay đến năm 2020 đã được hoạch định, gồm ba mảng chính: Kinh tế, quy hoạch và phát triển đô thị, bảo vệ môi trường.
* Về kinh tế
TP tập trung phát triển các ngành công nghiệp sạch, công nghiệp kỹ thuật cao có hàm lượng tri thức lớn. Để tạo điều kiện cho việc phát triển các ngành nghề này, các khu công nghiệp tập trung đã được xây dựng, cụ thể như sau:
1. Khu công viên phần mềm Quang Trung: Với diện tích trên 43 ha, chuyên sản xuất phần mềm làm dịch vụ công nghệ thông tin và tổ chức triển lãm quốc tế về công nghệ thông tin. Đây sẽ trở thành trung tâm sản xuất phần mềm lớn nhất Việt Nam.
2. Khu công nghệ cao: Với diện tích hơn 573,4 ha được phát triển theo mô hình khu kinh tế - kỹ thuật cao nhằm thu hút đầu tư nước ngoài và huy động các nguồn lực khoa học công nghệ cao trong nước, xây dựng một trung tâm phát triển, nghiên cứu và chế tạo công nghệ cao hàng đầu tại Việt Nam.
3. Trung tâm công nghệ sinh học: Xây dựng trên diện tích 23 ha, có chức năng nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đào tạo, sản xuất kinh doanh các sản phẩm trong lĩnh vực công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp, y tế và môi trường.
4. Dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao: Dự kiến đi vào hoạt động cuối năm 2007 có diện tích 100 ha, có nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất lai tạo nhân giống; xây dựng quy trình kỹ thuật, canh tác, bảo quản và chế biến rau quả sau thu hoạch và sản xuất chế phẩm sinh học và sinh vật cảnh.
Ngoài ra, TP.HCM còn đang kêu gọi đầu tư vào Khu Y tế kỹ thuật cao có tổng diện tích 42,5 ha, được triển khai từ năm 2000 phía Nam TP có chức năng chẩn đoán điều trị kỹ thuật cao, chữa bệnh, nghiên cứu và đào tạo.
* Về quy hoạch và phát triển đô thị
TP.HCM đang triển khai theo bốn hướng: Phát triển hệ thống giao thông công cộng, xây dựng các đô thị vệ tinh, phát triển các mảng xanh đô thị, nâng cấp hệ thống thoát nước đô thị.
1. Về phát triển giao thông: Nhằm giải quyết hậu quả ùn tắc giao thông, làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng mạng lưới cầu đường và gây ô nhiễm môi trường, TP đã quy hoạch phát triển hệ thống giao thông công cộng tiên tiến, trên cơ sở mở rộng các trục đường chính, xây dựng các đường vành đai và các tuyến xuyên tâm, các đường giao thông liên vùng gồm:
- Xây dựng đường vành đai ngoài Tân Sơn Nhất - Bình Lợi.
- Xây dựng các tuyến đường xuyên tâm, đặc biệt là 6 tuyến metro - xe điện mặt đất và monorail, trong đó tuyến thứ nhất là tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên có chiều dài 19,7 km do JBIC tài trợ, dự kiến khởi công vào cuối năm 2007.
- Xây dựng đường cao tốc liên vùng Long Thành - Dầu Giây nối TP.HCM với các địa phương, khu kinh tế và khu công nghiệp lân cận và giảm tải mật độ đi lại, vận chuyển trên quốc lộ chính của TP hiện nay.
2. Về phát triển đô thị vệ tinh: Để giảm tải áp lực về dân số và ô nhiễm trong nội thành, TP đã quy hoạch và xây dựng 3 khu đô thị mới: Khu đô thị Thủ Thiêm, Khu đô thị Nam Sài Gòn và Khu đô thị Tây Bắc - Củ Chi. Việc hình thành mạng lưới đô thị vệ tinh với khả năng đáp ứng một lượng lớn nhu cầu nhà ở cho người dân, giúp giải tỏa ách tắc giao thông và cơ sở hạ tầng ở trung tâm nội thành, tạo kết nối giữa các khu đô thị và các trung tâm kinh tế công nghiệp trọng điểm phía Nam Việt Nam là một trong những giải pháp đã và đang được TP thực hiện hết sức khẩn trương và tích cực.
3. Về phát triển các mảng xanh đô thị: TP đã xây dựng vành đai sinh thái và khôi phục, bảo tồn phát triển khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ - đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới năm 2000.
Ngoài ra, TP.HCM đã quy hoạch phát triển hệ thống thoát nước mưa và nước thải của TP. Vùng đô thị phát triển của TP đến năm 2020 có diện tích 650 km2 (trong tổng số 2.097 km2 diện tích tự nhiên của TP) sẽ được xây dựng hệ thống thoát nước mưa và nước thải. Theo đó từ năm 2000 đến 2020, TP phải đầu tư xây dựng khoảng 6.000 km cống thoát nước, nước thải và một trạm xử lý nước thải có công suất khoảng 2 triệu m3 nước thải/ngày.
* Về bảo vệ môi trường
Đối với tình trạng ngập nước nội thành, ô nhiễm kênh rạch hiện nay, TP đang triển khai từ nay đến 2010, 4 dự án thoát nước có vốn đầu tư nước ngoài khoảng 800 triệu USD. Các dự án này sẽ góp phần giải quyết tình trạng ngập nước cho vùng nội thành với diện tích khoảng 140 km2 và xử lý nước thải cho lưu vực rạch Thị Nghè, Tàu Hủ - Bến Nghé với diện tích 6.000 ha. Các dự án này đang trong giai đoạn thi công.
Đối với vấn đề bảo vệ môi trường, mục tiêu của TP là đẩy mạnh việc xử lý ô nhiễm. Phấn đấu đến năm 2010 TP sẽ thực hiện có hiệu quả việc xử lý ô nhiễm công nghiệp với việc di dời 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường, xử lý 100% lượng nước thải công nghiệp; 95% chất thải rắn thông thường, 100% chất thải rắn y tế, 70% chất thải rắn công nghiệp nguy hại.
TP.HCM đang nỗ lực để giảm thiểu ô nhiễm không khí bằng các biện pháp quy hoạch, cải tạo hệ thống giao thông, phát triển các vùng đô thị mới, nghiên cứu triển khai các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí bằng cách áp dụng những tiêu chuẩn về khí thải và kiểm soát chất lượng không khí nghiêm ngặt hơn, đặc biệt khuyến khích nghiên cứu sử dụng các loại nhiên liệu sạch.
oOo
Để thực hiện thành công ba mảng chiến lược phát triển TP nói trên, một biện pháp quan trọng mà TP.HCM áp dụng là khuyến khích mọi thành phần kinh tế trong và ngoài nước tham gia hoạt động bảo vệ môi trường với những chính sách ưu đãi nhất định nhằm phát triển nguồn nhân lực, xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông và đô thị. Đặc biệt TP sẽ đổi mới phong cách hoạt động của mình, tạo hành lang thông thoáng cho đầu tư nước ngoài, đặc biệt các cơ quan TP sẽ chủ động hỗ trợ các nhà đầu tư ngay khi có ý định đầu tư vào TP.
Nguồn: Báo TN&NT
