logo

  • Trang chủ
  • Giới thiệu
    • Thư ngỏ
    • Khái quát về Trung tâm
    • Nhân lực Trung tâm
      • Thành viên Trung tâm
      • Cộng tác viên
    • Giới thiệu Khoa Văn hóa học
      • Khái quát về Khoa
      • Nhân lực của Khoa
  • Tin tức
    • Tin nhà (Trung tâm)
    • Tin ngành
    • Tin liên quan
  • Đào tạo - Huấn luyện
    • Các chương trình
    • Tổ chức và Hiệu quả
    • Đào tạo ở Khoa VHH
      • Chương trình đào tạo
      • Kết quả đào tạo
  • Nghiên cứu
    • Lý luận văn hóa học
      • LLVHH: Những vấn đề chung
      • VHH: Phương pháp nghiên cứu
      • VHH: Các trường phái - trào lưu
      • Loại hình và phổ quát văn hóa
      • Các bình diện của văn hóa
      • Văn hóa học so sánh
      • Vũ trụ quan phương Đông
      • Văn hóa và phát triển
      • VHH và các khoa học giáp ranh
    • Văn hóa Việt Nam
      • VHVN: Những vấn đề chung
      • Văn hóa cổ-trung đại ở Viêt Nam
      • Văn hóa các dân tộc thiểu số
      • Văn hóa Nam Bộ
      • Văn hóa nhận thức
      • Văn hóa tổ chức đời sống tập thể
      • Văn hóa tổ chức đời sống cá nhân
      • Văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên
      • Văn hóa ứng xử với môi trường xã hội
    • Văn hóa thế giới
      • VH Phương Đông: Những vấn đề chung
      • VH Phương Tây: Những vấn đề chung
      • Quan hệ văn hóa Đông - Tây
      • Văn hóa Trung Hoa và Đông Bắc Á
      • Văn hóa Đông Nam Á
      • Văn hóa Nam Á và Tây Nam Á
      • Văn hóa châu Âu
      • Văn hóa châu Mỹ
      • Văn hóa châu Phi và châu Úc
    • Văn hóa học ứng dụng
      • VHƯD: Những vấn đề chung
      • VHH nghệ thuật
      • Văn hóa đại chúng
      • Văn hóa giao tiếp
      • Văn hóa du lịch
      • Văn hóa đô thị
      • Văn hóa kinh tế
      • Văn hóa quản trị
      • Văn hóa giáo dục - khoa học
    • Tài liệu phổ cập VHH
      • Văn hóa Việt Nam
      • Văn hóa thế giới
      • VHH ứng dụng
    • Tài liệu tiếng nước ngoài
      • Theory of Culturology
      • Vietnamese Culture
      • Applied Culturology
      • Other Cultures
      • 中文
      • Pусский язык
    • Thư Viện Số (Sách - Ảnh - Video)
      • Tủ sách Văn hoá học
      • Thư viện ảnh
      • Thư viện video
    • Các nhà văn hóa học nổi tiếng
  • Tiện ích
    • Dịch vụ Văn hóa học
    • Dịch vụ ngoài VHH
    • Trợ giúp vi tính
    • Từ điển Văn hóa học
    • Thư viện TT và Khoa
    • Tổng mục lục website
    • Tủ sách VHH Sài Gòn
    • Giải đáp thắc mắc
  • Thư giãn VHH
    • Văn chương Việt Nam
    • Văn chương nước ngoài
    • Nghệ thuật Việt Nam
    • Nghệ thuật thế giới
    • Hình ảnh vui
    • Video vui
  • Diễn đàn
  • Liên hệ
  • Trang chủ
  • Nghiên cứu
  • Lý luận văn hóa học
  • Các bình diện của văn hóa
Thursday, 29 November 2007 06:39

Nguyễn Ngọc Thơ. Mối quan hệ giữa Văn hóa học và Đông phương học

Người post bài:  Trần Ngọc Thêm

 

MỐI QUAN HỆ GIỮA VĂN HÓA HỌC

VÀ ĐÔNG PHƯƠNG HỌC

 

Th.S. Nguyễn Ngọc Thơ

Bộ môn Văn hóa học

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Tp.HCM

 

Báo cáo tại Hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng đào tạo bậc sau đại học chuyên ngành văn hóa học” do Bộ môn Văn hóa học tổ chức tháng 1-2006

 

Văn hóa học và Đông phương học là hai khoa học độc lập thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, mỗi khoa học đều có tính chất, đặc trưng riêng biệt, qua đó có thể thấy được mục tiêu và nhiệm vụ độc lập của mỗi ngành. Văn hóa học lấy văn hóa làm đối tương nghiên cứu duy nhất, từ đó tìm hiểu đặc trưng tiêu biểu của các nền văn hóa chủ thể qua khảo sát các hiện tượng văn hóa cụ thể của các nền văn hóa đó. Trong khi đó, Đông phương học (tương tự như Đông Nam Á học, Nam Á học, Ả Rập học v.v., cụ thể hơn là các ngành đất nước học như Trung Quốc học, Nhật Bản học, Ấn Độ học v.v.) thuộc lĩnh vực khu vực học, có đối tương nghiên cứu rộng hơn về phạm vi, bao trùm cả nhiều lĩnh vực tự nhiên lẫn đời sống xã hội của các quốc gia (dân tộc) trong khu vực nghiên cứu.

 

Nhìn chung, hai khoa học Văn hóa học và Đông phương học có những điểm chung và riêng nhất định. Dù vậy, hai khoa học độc lập này có thể tìm thấy lẫn nhau những giá trị nghiên cứu nhất định để bổ trợ cho ngành khoa học của mình.

Về điểm chung

- Hai khoa học đều thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, đều quan tâm nghiên cứu đến văn hóa, văn minh. Như đã nói trên, Văn hóa học hiển nhiên coi văn hóa là đối tương nghiên cứu, còn Đông phương học coi văn hóa là một trong những đối tượng nghiên cứu chính. Cụ thể hơn, Văn hóa học coi văn hóa là đối tương nghiên cứu xuyên suốt, là mục tiêu cuối cùng. Tương tự như vậy, Đông phương học cũng nghiên cứu văn hóa, song lại đặt văn hóa trong mối quan hệ ngang hang với các lĩnh vực khác như lịch sử, địa lý, kinh tế, chính trị v.v.. để đạt mục tiêu nghiên cứu đặc thù của khu vực phương Đông. Do vậy, nhìn trên tổng thể, hai khoa học này có một chỗ giao nhau rõ nét nhất - văn hóa. Song điểm giao nhau này lại nằm trong hai trục tọa độ hoàn toàn khác nhau.

- Văn hóa học và Đông phương học còn có điểm tương đồng khác là phương pháp nghiên cứu - phương pháp nghiên cứu liên ngành. Cả hai khoa học đều coi trọng việc kết hợp lý thuyết và thực nghiệm, lịch đại và đồng đại, kết hợp định lượng và định tính, tổng hợp kết quả nghiên cứu của nhiều ngành khoa học khác. Dù vậy, hai khoa học lại có hướng tiếp cận hoàn toàn khác nhau [xem phần sau].

Tuy vậy, hai ngành khoa học này có nhiều điểm khác biệt trên nhiều phương diện

- Ở phạm vi nghiên cứu và hướng tiếp cận, ngành Đông phương học mang tính đa lĩnh vực, còn ngành Văn hóa học mang tính chuyên ngành. Cụ thể, ngành Đông phương học (khu vực học) nghiên cứu những đặc thù của khu vực phương Đông theo không gian mà không hạn chế theo lĩnh vực. Nhà nghiên cứu Đông phương học phải quan tâm đến nhiều khía cạnh khác nhau từ lĩnh vực tự nhiên như địa lý, tài nguyên, môi trường v.v. đến các vấn đề xã hội như chính trị, kinh tế, tôn giáo, khoa học - kỹ thuật v.v. trong mối quan hệ giữa chúng. Chính vì khoa học này có phạm vi nghiên cứu bao trùm nhiều lĩnh vực, đồng thời coi trọng mối quan hệ nội tại của các lĩnh vực nên không thể tập trung nghiên cứu sâu hay bỏ qua bất kỳ một lĩnh vực cụ thể nào. Trong khi đó, ngành Văn hóa học có đối tượng nghiên cứu không giới hạn theo không gian mà giới hạn theo lĩnh vực, thiên về nghiên cứu theo chiều sâu, truy tìm cội rễ của từng vấn đề đồng thời lý giải các hiện tượng có liên quan để tìm hiểu tư duy, đặc trưng văn hóa của các nền văn hóa (dân tộc) chủ thể. Văn hóa học có thể xem xét đến các vấn đề lịch sử, địa lý, chính trị v.v. nhưng dưới góc nhìn văn hóa, vẫn coi văn hóa là hạt nhân trong nghiên cứu. Không giống như ngành Đông phương học bị giới hạn theo khu vực (đất nước), ngành văn hóa học có không gian nghiên cứu mở rộng toàn thế giới. Nói cách khác, nhà văn hóa học có trách nhiệm quan tâm đến cả văn hoá của dân tộc lẫn văn hóa thế giới [Trần Ngọc Thêm: ???].

Lấy ví dụ, ngành Đông phương học coi “phong thủy” như một hiện tượng thuộc lĩnh vực văn hóa tinh thần của một số dân tộc Á Đông, nếu có đi sâu nghiên cứu về “phong thủy” thì cũng chỉ dừng lại ở các khía cạnh tìm hiểu nguồn gốc xuất hiện thuật phong thủy, nguyên lý như thế nào, ứng dụng ra sao v.v.., tức chỉ đặt hiện tượng phong thủy trong mối quan hệ với các yếu tố văn hóa nhận thức khác. Trong khi đó, ngành Văn hóa học có nhiệm vụ tìm hiểu và lý giải nhiều khía cạnh sâu và xa hơn chẳng hạn nguyên nhân và hoàn cảnh xuất hiện thuật phong thủy, đặc trưng văn hóa của các dân tộc phổ biến thuật phong thủy. Các đặc trưng rút ra được trong quá trình nghiên cứu sâu khía cạnh này có thể làm nền tảng để tham khảo, nghiên cứu và lý giải một số khía cạnh khác có liên quan. Ví dụ, qua nghiên cứu đặc trưng văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên của một số quốc gia (dân tộc) phương Đông, nhà văn hóa học có thể sử dụng để so sánh, phân tích với các lĩnh vực khác có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên như kiến trúc, tín ngưỡng, tôn giáo v.v…

- Theo trực thời gian, Đông phương học thiên về nghiên cứu các vấn đề đương đại, trong khi đó Văn hóa học thiên về nghiên cứu các vấn đề mang tính lịch sử. Ngành Đông phương học với tư cách là một ngành khu vực học do nhu cầu tìm hiểu nhiều lĩnh vực của cả tự nhiên và đời sống xã hội để phục vụ thực tiễn nên không thể không coi trọng các thành tựu xã hội đương đại của dân tộc (nền văn hóa) chủ thể. Ví dụ, ngành Đông phương học khi nghiên cứu về kinh thế của một quốc gia chủ thể phương Đông nào đó phải tính đến thành tựu kinh tế, nguyên nhân thành công và xu hướng phát triển trong tương lai của nền kinh tế đó. Dù ngành Đông phương học có nghiên cứu đến văn hóa, văn minh, lịch sử của quốc gia (khu vực) chủ thể, song các nghiên cứu này đều phải gắn với các lĩnh vực còn lại như kinh tế, chính trị, xã hội nên không thể không đặt trọng tâm ở nghiên cứu đương đại.. Trong khi đó, Văn hóa học có đối tương nghiên cứu là văn hóa vốn mang tính lịch sử. Văn hóa học coi trọng nghiên cứu tổng thể, dù có quan sát xã hội đương đại nhưng đặt nghiên cứu trong cả quá trình lịch sử, coi hiện thực đương đại là hệ quả của quá trình phát triển của lịch sử. Dù vậy, sự khác biệt này chỉ mang tính tương đối.

- Đối với văn hóa học, nghiên cứu văn hóa - sản phẩm của con người chủ thể - là mục tiêu cuối cùng. Trong khi đó, mục tiêu của ngành Đông phương học là nghiên cứu cả một tổng thể các vấn đề văn hóa, văn học, triết học, lịch sử, địa lý, kinh tế, v.v. đặt trong mối quan hệ nội tại giữa chúng. Các kết quả nghiên cứu của Đông phương học có thể là tư liệu nghiên cứu của Văn hóa học. Ngược lại Đông phương học cũng tìm thấy ở Văn hóa học những yếu tố cần thiết cho quá trình nghiên cứu tổng thể các vấn đề liên quan đến khu vực chủ thể của mình.

- Về thuật ngữ khoa học, Văn hóa học do mang tính chuyên ngành nên tồn tại một số thuật ngữ đặc trưng riêng biệt như văn hóa, văn minh, văn hiến, văn vật, văn hóa học v.v.. Trong khi đó, ngành Đông phương học do mang tính đa lĩnh vực nên khó xác định thuật ngữ đặc trưng. Nếu có, đó lá các thuật ngữ chung chung như phương Đông, phương Tây v.v..

Lên trên

Cùng chủ đề

  • Larry Diamond. Lý giải sự suy thoái toàn cầu của dân chủ hiện nay

  • Lotman. Về ký hiệu học các khái niệm “XẤU HỔ” và “SỢ HÃI” trong cơ chế văn hóa

  • Ridvan Bari Urcosta. Hậu quả địa chính trị của dịch nCoV

  • Charles W. Kegley, JR. & Gregory A. Raymond. Toàn cầu hóa chính trị thế giới

  • Nguyễn Thị Hồng Nhung. Vai trò của nữ giới trong công cuộc đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế

Thông báo

Tư vấn khoa học và kỹ năng nghiên cứu…

Tủ sách văn hoá học Sài Gòn

  • Thư viện ảnh
  • Thư viện video
  • Tủ sách VHH

Phóng sự ảnh: Toạ đàm khoa học: Xây dựng…

Hình ảnh văn hóa Tết xưa (sưu tầm)

Phóng sự ảnh: Lễ hội truyền thống VHH 2011

Phóng sự ảnh Lễ hội truyền thống VHH 2010

Thành phố Sankt-Peterburg, Nga

Bộ ảnh: Việt Nam quê hương tôi 2

Tranh Bùi Xuân Phái

Bộ tem tượng Phật chùa Tây Phương

Bộ ảnh: Đá cổ Sapa

Bộ ảnh: Phong cảnh thiên nhiên

Bộ ảnh: Việt Nam quê hương tôi

"Biển, đảo Việt Nam - Nguồn cội tự bao đời":…

Con dê trong văn hóa và văn hóa Việt Nam

Văn hóa Tết ở Tp.HCM (Chương trình truyền…

Văn hóa Tp. HCM: Một năm nhìn lại và động…

Phong tục Tết cổ truyền của người Nam Bộ

Bánh tét và Tết phương Nam

Con ngựa trong văn hóa và văn hóa Việt Nam

Điện Biên Phủ - Cuộc chiến giữa hổ và voi

Nhìn lại toàn cảnh thế giới từ 1911-2011…

Tọa độ chết - một bộ phim Xô-Việt xúc động…

Video: Lễ hội dân gian Việt Nam

Văn hoá Việt từ phong tục chúc Tết

Văn hoá Tết Việt qua video

Tết ông Táo từ góc nhìn văn hoá học

“Nếp nhà Hà Nội” trên “Nhịp cầu vàng”: tòa…

Văn hóa Thăng Long - Hà Nội qua video: từ…

Hướng về 1000 năm TL-HN: Xem phim “Tử Cấm…

Hướng về 1000 năm TL-HN: Người Thăng Long…

Phim "Chuyện tử tế" – tập 2 (?!) của “Hà…

Default Image

Hướng về 1000 năm TL-HN: "Chuyện tử tế" -…

Sách “Di sản Ấn Độ trong văn hóa Việt Nam”

Nguyễn Văn Bốn. Tín ngưỡng thờ Mẫu của người…

Sách: Quản lý và khai thác di sản văn hóa…

Hồ Sĩ Quý. Con người và phát triển con người

Alonzo L. Hamby. Khái quát lịch sử Mỹ. Phần 3

Alonzo L. Hamby. Khái quát lịch sử Mỹ. Phần 2

Alonzo L. Hamby. Khái quát lịch sử Mỹ. Phần 1

Hồ Sỹ Quý. Tiến bộ xã hội: một số vấn đề về…

Hồ Sỹ Quý. Về Giá trị và Giá trị Châu Á (Phụ…

Hồ Sỹ Quý. Về Giá trị và Giá trị Châu Á…

Hồ Sĩ Quý. Về Giá trị và Giá trị Châu Á…

Sách: Chuyên đề Văn hoá học

Sách: Một số vấn đề về hệ giá trị Việt Nam…

FitzGerald. Sự bành trướng của Trung Hoa…

Hữu Đạt. Đặc trưng ngôn ngữ và văn hoá giao…

Sống chụ son sao (Tiễn dặn người yêu)

Gs. Mai Ngọc Chừ. Số phận & Tâm linh

Trần Văn Cơ. Những khái niệm ngôn ngữ học…

Đoàn Văn Chúc. Văn hóa học (Phần 3 - hết)

Đoàn Văn Chúc. Văn hóa học (Phần 2)

Các nhà VHH nổi tiếng

Julian Haynes Steward

Wen Yi'duo (Văn Nhất Đa)

Leslie Alvin White

Huang Wen'shan (Hoàng Văn Sơn)

Radcliff-Brown, Alfred Reginald

Sapir, Edward

Margaret Mead

Thăm dò ý kiến

Bạn thích cuốn "Cơ sở văn hoá VN" của tác giả nào nhất?

Chu Xuân Diên - 4.8%
Lê Văn Chưởng - 0.9%
Trần Diễm Thuý - 1%
Trần Ngọc Thêm - 37.4%
Trần Quốc Vượng - 53%
The voting for this poll has ended on: 26 06, 2020

Tổng mục lục website

tong muc luc

Tủ sách VHH Sài Gòn

tu sach VHH SG

Thống kê truy cập

  • Đang online :
  • 79
  • Tổng :
  • 3 8 1 8 3 8 4 2
  • Đại học quốc gia TPHCM
  • Đại học KHXH&NV
  • Tran Ngoc Them
  • T.c Văn hóa-Nghệ thuật
  • Tc VHDG
  • Viện NCCN
  • Khoa Văn hóa học
  • Khoa Đông phương học
  • Phòng QLKH
  • Khoa Việt Nam học
  • Khoa Hàn Quốc học
  • BM Nhật Bản học
  • Khoa Văn học - Ngôn ngữ
  • Khoa triết học
  • Khoa Quan hệ quốc tế
  • Khoa Xã hội học
  • Bảo tàng Lịch sử - Văn hóa
  • viettems.com
  • myfaifo.com
Previous Next Play Pause

vanhoahoc.vn (các tên miền phụ: vanhoahoc.edu.vn ; vanhoahoc.net)
© Copyright 2007-2015. Bản quyền thuộc Trung tâm Văn hóa học Lý luận và Ứng dụng, Trường Đại học KHXH & NV - ĐHQG Tp. HCM
ĐT (028) 39104078; Email: ttvanhoahoc@hcmussh.edu.vn; ttvanhoahoc@gmail.com. Giấy phép: số 526/GP-BC, do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 27-11-2007
Ghi rõ nguồn vanhoahoc.vn khi phát hành lại các thông tin từ website này.

Website được phát triển bởi Nhà đăng ký tên miền chính thức Việt Nam trực thuộc Trung Tâm Internet VNNIC.

Các bình diện của văn hóa