Câu chuyện được nhà nghiên cứu Trần Thị Vĩnh Tường dẫn dắt từ những cư dân gốc Ấn lang bạt khắp thế giới với tên gọi Gypsy/Bohémien và âm nhạc đặc trưng của họ đã lan truyền và tự biến đổi cùng văn hóa của những đất nước mà họ định cư… Còn ở Việt Nam, nhạc bolero đã thật sự trở nên thịnh hành khi nhu cầu nhảy đầm tràn lan trong xã hội miền Nam, bắt đầu từ các vũ trường và những cuộc khiêu vũ gia đình…
Việc bolero trở lại đang gây ra những tranh luận chẳng biết có cần thiết hay không. Trên các phương tiện truyền thông, những bài viết/nhận định của những người, hoặc từ miền bắc vào sau 1975, hoặc được sinh ra/trưởng thành sau 1975, có vẻ đang nói về nhạc-bolero-hiện-nay, chớ không phải thứ bolero chính hiệu của miền nam trước 1975.
Trong những ý kiến “tranh luận” ấy, kẻ khen thì khen hết lời, tưởng chừng bolero là giá trị lớn nhứt thống trị âm nhạc miền nam trước 1975, kẻ chê thì ngược lại, rất tự thị đánh giá bolero là thứ nhạc “sến”, loại văn hóa cấp thấp, loại âm nhạc không-được-học-hành, không-xuất-thân-từ-nhạc-viện…
Âm nhạc, như tất cả những gì thuộc về tâm hồn, phải làm rung động trái tim thì mới tới được với người nghe. Âm nhạc miền nam trước 1975 khá đa dạng, và có vẻ các nhạc sĩ chẳng ai định viết nhạc cho tuyệt đại đa số công chúng, để ai-cũng-hát và cũng đều yêu bài hát của mình. Mỗi nhạc sĩ sẽ chọn dòng nhạc phù hợp với mình, cho một tỉ lệ công chúng yêu nhạc nào đó. Ai thích nhạc tiền chiến của Từ Linh, Đoàn Chuẩn… xin cứ việc. Ai yêu Phạm Duy, Trịnh Công Sơn hay Vũ Thành An, Từ Công Phụng… cứ tự nhiên. Ai ưa nhạc lính của Lam Phương, Trần Thiện Thanh cứ hát. Ai theo trào lưu Nhạc Trẻ của Nguyễn Trung Cang, Lê Hựu Hà hay nhạc cộng đồng của Nguyễn Đức Quang, Nghiêm Phú Phát- Nguồn Sống… cũng chẳng sao. Ai biểu tình, hát nhạc tranh đấu của Trương Quốc Khánh, Trần Long Ẩn, Tôn Thất Lập… cũng chẳng ai can.
Và nhạc bolero cứ tự nhiên tồn tại, luân chuyển trong cộng đồng, giữa một xã hội ngập ngụa tâm trạng buồn thương vì đang bị chiến tranh giày xéo. Ca từ của bolero giản dị, thường có một “câu chuyện” gì đó lồng trong một một giai điệu không quá đánh đố người hát, nhờ đó được đa số công chúng ưa thích. Chuyện tình Lan và Điệp không triết lý như Để gió cuốn đi nhưng ai thích Để gió cuốn đi cứ thích, ai hát Lan và Điệp cũng cứ hát. Chẳng ai dè bỉu, chê bai người khác vì đã chọn cái mà mình không thích.
Cho nên, buổi sáng này, khi nhà nghiên cứu Trần Thị Vĩnh Tường nhắc đi nhắc lại cụm từ “Thương nhau đi, thôi đừng cãi nhau nữa”. Chỉ có thể tìm hiểu nghệ thuật Bolero một cách thành khẩn và khiêm nhường, không đòi giải thích mà chỉ nên khát khao hiểu biết để rồi trân quí truyền lại nếu đủ khả năng. Đó là vinh dự của những người yêu quê hương, yêu hương quê qua âm nhạc, như một câu ngạn ngữ người du mục Gypsy "Nơi nào có âm nhạc, nơi đó có sự hoàn thiện".
Nguồn: Facebook tác giả
