Sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa, tri thức. Đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy. Với sự phát triển của công nghệ thông tin, bên cạnh hình thức sách giấy truyền thống, nay đã có thêm hình thức sách điện tử, giúp cho việc tiếp cận tri thức ngày càng đa dạng hơn và tiện lợi hơn. Tuy nhiên, củng với ưu điểm đó, giới trẻ dường như cũng ngày càng bị văn hóa nghe nhìn lôi cuốn mà quay lưng, thờ ơ với văn hóa đọc.
Với mong muốn khơi gợi trong giới trẻ niềm đam mê đọc sách (cả sách giấy lẫn sách điện tử) và đọc sách sao cho hữu ích, có chất lượng, GS.TSKH Trần Ngọc Thêm đã có những phân tích sâu sắc về thực trạng Văn hóa đọc hiện nay ở Việt Nam, về mục đích, vai trò và kỹ năng đọc sách. Giáo sư nhấn mạnh: Hiện nay giới trẻ hầu như thích Nghe và Nhìn hơn là Đọc, nhưng nếu có được nhận thức đúng về việc đọc sẽ không có tình trạng thay văn hóa đọc bằng văn hóa nghe nhìn mà dùng văn hóa nghe nhìn để bổ sung cho văn hóa đọc. Mục đích cuối cùng của văn hóa đọc phải làm cho con người sống tốt hơn, chất lượng hơn, hạnh phúc hơn. Văn hóa đọc phải trở thành cái đòn bẩy để con người biến đổi thế giới phục vụ cho mình. Và đọc sách không phải là sự tiếp nhận kiến thức thụ động, một chiều mà phải có sự tương tác, đối chiếu, phản biện. Đọc sách không hẳn cứ đọc nhiều đã là hay, là tốt mà đọc thế nào cho hiệu quả, “chất lượng”. Thế nên, đọc sách quan trọng là phải biết “tiêu hóa”, vận dụng những kiến thức đã đọc, hiểu vào thực tiễn và nếu cần thì phản biện, chỉnh sửa, giúp cho tri thức mỗi ngày một hoàn thiện hơn.
Vậy, tổ chức việc đọc sách như thế nào cho hiệu quả, theo GS.TSKH Trần Ngọc Thêm, trước hết, cần chọn tài liệu đọc theo nhu cầu (đọc để hoàn thiện cuộc sống, đọc để nâng đỡ tâm hồn, và đọc để giải trí); phân bố thời gian đọc cho hợp lý và biết tận dụng các kỹ năng đọc. Trong quá trình đọc phải biết so sánh, đối chiếu, phản biện, phải ghi chép, lập hộp phiếu thư mục, soạn tóm tắt, viết chú giải, trao đổi với bạn bè, đồng nghiệp...
Từ văn hóa đọc nói chung và mục tiêu phục vụ hạnh phúc của con người, giáo sư Thêm đã chuyển sang bàn về một trường hợp cụ thể là mối quan hệ giữa văn hóa đọc với Hệ giá trị văn hóa - con người Việt Nam, phân tích về những biến động của Hệ giá trị Việt Nam truyền thống trong giai đoạn hiện đại với những tính cách “xấu xí” của người Việt và định hướng xây dựng một hệ giá trị mới trong tương lai. Đó cũng chính là nội dung cuốn sách “Hệ giá trị Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại và con đường tới tương lai” vừa ra mắt.
Chuỗi các buổi tọa đàm của GS.TSKH Trần Ngọc Thêm đã thu hút đông đảo cán bộ, giảng viên và sinh viên của các trường Đại học. Họ đã có sự trao đổi thẳng thắn về thực trạng văn hóa đọc và chia sẻ kinh nghiệm đọc sách như thế nào cho hiệu quả. Và làm thế nào để gìn giữ phát huy truyền thống tốt đẹp, khắc phục các thói hư tật xấu nhằm xây dựng một hệ giá trị văn hóa Việt Nam mới, phù hợp với các yêu cầu của thời kỳ hội nhập.
Cả sáu buổi tọa đàm đã kết thúc một cách tốt đẹp và để lại ấn tượng mạnh trong giảng viên, sinh viên các trường.
Bên cạnh các phát biểu trực tiếp tại các cuộc toạ đàm, một bạn sinh viên Đại học Huế đã gửi e-mail chia sẻ: Bản thân em thực sự hạnh phúc vì 4 năm học đại học em đã lắng nghe nhiều cuộc diễn thuyết của những người thành công ở Việt Nam. Nhưng quả thật ấn tượng sâu sắc nhất với em chính là buổi tọa đàm với thầy bởi cái mà em đang băn khoăn, suy nghĩ chính là vấn đề hôm nay thầy đề cập.(…). Những lý thuyết thầy đã nêu ra em ước ao sẽ có người vận dụng nó vào thực tế và thay đổi thực tế!
Một bạn sinh viên khác chỉ đủ can đảm dúi vào tay Giáo sư mẩu giấy “Thầy ạ, chúng em cảm ơn Thầy vì đã dạy chúng em. Chúng em thật sự biết ơn về điều đó. Chúng em chúc Thầy và gia đình thật nhiều sức khỏe, luôn bình an, may mắn và hạnh phúc”./.
Dưới đây là một số hình ảnh của các buổi tọa đàm
Tọa đàm tại Trường Đại học Duy Tân (Đà Nẵng) sáng ngày 20-4-2016
Toàn cảnh buổi tọa đàm tại Trường Đại học Duy Tân
Sinh viên Đại học Duy Tân đặt câu hỏi giao lưu
Tọa đàm tại Trường Đại học Nội vụ cơ sở miền Trung (Quảng Nam) sáng ngày 21-4-2016
Đông đảo cán bộ, giảng viên và sinh viên trường Đại học Nội vụ tham dự buổi tọa đàm
Tọa đàm tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng chiều ngày 21-4-2016
Sinh viên Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đặt câu hỏi giao lưu
Đại diện Ban tổ chức tặng hoa cho diễn giả
Tọa đàm tại Khoa du lịch trực thuộc Đại học Huế sáng ngày 22-4-2016
Sinh viên Khoa du lịch đặt câu hỏi giao lưu
Chụp ảnh lưu niệm với giảng viên, sinh viên khoa Du lịch
GS.TSKH Trần Ngọc Thêm tặng chữ ký lưu niệm
Tọa đàm tại Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế chiều ngày 21-4-2016
Băng rôn chào mừng buổi tọa đàm tại Đại học Y dược Huế
Tọa đàm tại Trường Đại học Y dược - Đại học Huế sáng ngày 23-4-2016
Sinh viên Đại học Y Dược Huế đặt câu hỏi giao lưu
Những cánh tay giơ lên thay lời muốn nói khi thầy Phó Hiệu trưởng trường Đại Học Y dược hỏi "Những ai thấy buổi tọa đàm với GS.TSKH Trần Ngọc Thêm hôm nay là hữu ích xin giơ tay?"
Chụp hình lưu niệm với giảng viên, sinh viên trường Đại học Y dược Huế
Tình cảm của sinh viên qua mẩu giấy trao vội vào tay thầy khi kết thúc buổi tọa đàm
Chia sẻ gửi qua mail của một bạn sinh viên khác sau tọa đàm
Một số slide trong buổi tọa đàm của GS. TSKH Trần Ngọc Thêm
Một số link bài viết đưa tin về các buổi tọa đàm
Tọa đàm 'Văn hóa Đọc và Phát triển Văn hóa Đọc' với GS.TSKH Trần Ngọc Thêm
Một số hình ảnh Tọa đàm "Văn hóa đọc và phát triển văn hóa đọc"
Nguồn: Trung tâm VHH Lý luận và Ứng dụng
