NGƯỜI NEANDERTHAL, DENISOVAN
VÀ CÓ THỂ CẢ HOMO SAPIEN ĐÃ CÙNG SỐNG CHUNG?

Các nhà khoa học nghiên cứu tại hang Denisova. Ảnh: Nature.

Các nhà khảo cổ học Liên xô cũ đã bắt đầu vén màn câu chuyện về hang Denisova dưới chân dãy Altai của Siberia vào những năm 1980. Kể từ đó, các nhà khoa học đã tìm thấy di cốt của nhiều người cổ tại đây và hang Denisova trở nên nổi tiếng toàn thế giới khi các nhà khoa học chứng minh được rằng, các di cốt đó thuộc về một dân cư cổ đại không phải người Neanderthal hay Homo sapien, mà sau đó đã được đặt tên là người Denisovan. Kết quả giải trình tự gene cho thấy, người Denisovan là một nhánh có họ hàng với người Neanderthal và có thể đã từng di chuyển, sinh sống ở khắp châu Á và có thể để lại yếu tố di truyền cho con người hiện đại ngày nay ở các khu vực đó. 

Tuy nhiên, trước đây, các nhà khoa học chưa có nhiều dữ liệu để khẳng định mức độ tương tác giữa người Denisova và Neanderthal trong quá khứ. Chỉ cho đến gần đây, những công bố mới trên Nature cho thấy, hai chủng người này đã sống bên nhau trong khoảng thời gian lên tới hàng chục nghìn năm. Các nghiên cứu này phân tích phân tích di vật còn sót lại cũng như trầm tích ở trong hang Denisova, từ đó cung cấp được bức tranh lịch sử chi tiết đầu tiên về mối quan hệ giữa các chủng người cổ đại ở đây. “Giờ đây chúng tôi có thể kể với các bạn toàn bộ câu chuyện rồi”, Zenobia Jacobs, nhà địa lý học tại Đại học Wollongong, Australia, người đứng đầu một trong hai công bố nói. 

Những phát hiện đầu tiên cho thấy, có người cổ đại đã làm chủ hang này – với các công cụ đá có niên đại lên tới 300.000 năm cách ngày nay, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn không trả lời được câu hỏi chính xác “liệu người Denisovan hay Neanderthal đã tạo ra chúng?”. Một phát hiện đáng chú ý là đã xác định được di cốt là con lai đầu tiên giữa người Denisovan và người Neanderthal – được đặt tên là Deny - trong hang này vào năm ngoái. Việc tìm ra và xác định di cốt của Denny là con lai giữa người Denisovan và người Neanderthal rất quan trọng, ít nhất, nó khẳng định chắc chắn tại một thời điểm, hai nhóm người này phải sống gần nhau. Tuy nhiên, ngoài việc xác định được niên đại của Denny, các nhà nghiên cứu cũng không rõ, khi họ đã có mối tương tác với nhau, thì chính xác họ sống cạnh nhau ở những thời điểm nào hoặc thậm chí họ có cùng sống trong hang Denisova không. 

Các lớp thời gian phát hiện hiện vật, công cụ tại hang Denisova. Biểu đồ: Nature

Mặt khác, các nhà nghiên cứu đặt giả thiết là Homo Sapien cũng có thể sống trong hang này. Trong hang cũng còn sót lại trang sức bằng xương, công cụ lao động - những hiện vật tương tự như của những người Homo sapien đầu tiên có mặt ở châu Âu - ở trong những lớp đất đá có niên đại khoảng 49.000 năm đến 43.000 năm cách ngày nay trong hang. Đây là những kết quả trong bài báo đã xuất bản trên Nature của nhà khảo cổ học Katerina Douka ở Viện Max Planck về Lịch sử loài người ở Đức và Tom Higham ở Đại học Oxford, Anh.

Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy xương của một hominin (tông người) trong hang có niên đại vào khoảng 46.000 đến 50.000 năm cách ngày nay nhưng chưa thể xác định ADN của nó thuộc về loài nào. 

Chưa có một di cốt nào khác của người Homo sapien còn lại của thời kỳ này – giai đoạn sơ kỳ của thời đại đồ đá cũ, được phát hiện trong hang Denisova hoặc khu vực rộng hơn là dãy Altai. Vì lý do này, các nhà khoa học Nga đã khai quật tại khu vực này cho rằng chính người Denisova là tác giả của những công cụ tinh vi hơn những công cụ của thời đồ đá cũ trong cùng khu vực. Nhưng Tom Higham muốn nghiên cứu thêm các bằng chứng khác trước khi kết luận bất kỳ nhóm nào là chủ nhân của những công cụ đó. 

Bảo Như lược dịch

Nguồn: http://tiasang.com.vn

ANCIENT-HUMAN SPECIES MINGLED IN SIBERIA’S HOTTEST PROPERTY FOR 300,000 YEARS

Neanderthals and Denisovans both called Denisova Cave home — and Homo sapiens might have, too.

Neanderthals and Denisovans might have lived side by side for tens of thousands of years, scientists report in two papers in Nature1^,2.

The long-awaited studies are based on the analysis of bones, artefacts and sediments from Denisova Cave in southern Siberia, which is dotted with ancient-human remains. They provide the first detailed history of the site’s 300,000-year occupation by different groups of ancient humans.

“We can now tell the whole story of the entire cave, not just bits and pieces,” says Zenobia Jacobs, a geochronologist at the University of Wollongong, Australia, who co-led one of the studies.

Ancient-human hotspot

Soviet archaeologists began unravelling the story of Denisova Cave, at the foot of the Altai Mountains, in the early 1980s. Since then, scientists have found the fragmentary remains of nearly a dozen ancient humans at the site. The cave became world famous in 2010, after an analysis of the DNA from a tiny hominin finger bone found that the creature was distinct from both modern humans and Neanderthals3. It belonged to a previously unknown hominin group, later named Denisovans.

Additional sequencing of the DNA in bone remains from the cave found that Denisovans were a sister group to Neanderthals, and might once have lived across Asia — where they interbred with the ancestors of some humans now living there4.

Last year, the site produced another spectacular discovery: DNA analysis of a long bone fragment revealed the first ever known ‘hybrid’ of two ancient-human groups, a woman — nicknamed Denny — whose mother was a Neanderthal and father a Denisovan5.

Dating tangle

Most of the cave’s remains are older than the 50,000-year limit of the radiocarbon dating technique that’s used on organic materials, and efforts to use other methods to date the sediments in which the remains are buried have been hampered by the lack of a good map of the cave’s geological layers. Many scientists worry that disturbances in the cave, such as animal burrows, have scrambled its contents such that remains and artefacts no longer sit in sediments of similar age.

To surmount those challenges, researchers led by Jacobs and Wollongong geochronologist Richard Roberts used a dating technique that determines when individual grains of soil were last exposed to light1. This allowed them to identify regions of the cave in which the soil had been disturbed so that adjacent grains returned wildly different dates. They could then omit those areas when dating sediments in the same geological layer as hominin remains and tools.

The first signs that any ancient-human species had occupied the cave are stone tools — excavated beginning in the 1980s — that were dated to around 300,000 years old (see ‘Cave kin’). But the researchers could not work out whether Denisovans or Neanderthals made them. The cave’s Denisovan remains (including some DNA that leached into the soil) date to between 200,000 years ago and 55,000 years ago, whereas the oldest Neanderthal remains are around 190,000 years old and the youngest date to some 100,000 years ago.

The researchers cannot find out precisely when the groups lived together, or whether they ever shared the cave. But the existence of the hybrid individual — who lived around 100,000 years ago — means that the groups must have lived close enough to each other to meet at that time. Furthermore, Denny’s father harboured a sliver of Neanderthal ancestry, suggesting that his ancestors had previously interbred with Neanderthals.