ĐỀ TÀI LUẬN VĂN:
VĂN HÓA CỦA NGƯỜI JAVA Ở INDONESIA
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
- Lý do chọn đề tài
- Mục đích nghiên cứu
- Lịch sử nghiên cứu vấn đề
- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
- Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
- Bố cục luận văn
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1 Khái niệm văn hóa
1.1.2 Khái niệm văn hóa tộc người
1.1.3 Khái niệm văn hóa vật chất – văn hóa tinh thần
1.2 Cơ sở thực tiễn
1.2.1 Tổng quan về Indonesia
1.2.2 Người Java ở Indonesia
CHƯƠNG 2: VĂN HÓA VẬT CHẤT CỦA NGƯỜI JAVA
2.1 Hoạt động kinh tế truyền thống
2.1.1 Trồng trọt – Chăn nuôi
2.1.2 Đánh bắt cá
2.1.3 Thủ công
2.2 Lĩnh vực văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên
2.2.1 Văn hóa ẩm thực
2.2.2 Văn hóa trang phục
2.2.3 Văn hóa cư trú
2.2.4 Văn hóa giao thông
CHƯƠNG 3 : VĂN HÓA TINH THẦN CỦA NGƯỜI JAVA
3.1 Tổ chức xã hội
3.1.1 Gia đình – Dòng tộc
3.1.2 Làng xã
3.2 Lĩnh vực văn hóa giao tiếp và nghệ thuật
3.2.1 Ngôn ngữ giao tiếp
3.2.2 Nghệ thuật ngôn từ
3.2.3 Nghệ thuật diễn xướng
3.2.4 Nghệ thuật tạo hình
3.3 Tôn giáo - Tín ngưỡng – Phong tục – Lễ hội
3.3.1 Tôn giáo – Tín ngưỡng
3.3.2 Phong tục
3.3.3 Lễ hội
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Phụ lục 1 : Bản đồ – Biểu trưng quốc gia
Phụ lục 2 : Gamelan
Phụ lục 3 : Hoa văn trên vải Batik
Phụ lục 4 : Ẩm thực của người Java
Phụ lục 5 : Keris
Phụ lục 6 : Đám cưới
Phụ lục 7 : Mitoni
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
VĂN HÓA CỦA NGƯỜI JAVA Ở INDONESIA
Java là dân tộc có số dân đông nhất ở Indonesia hiện nay. Theo số liệu gần đây nhất (vào năm 2001), dân số Java có khoảng 109 triệu người, chiếm gần một nửa (46,2%) ở quốc gia vạn đảo này. Người Java còn được cho là tộc người xuất hiện khá sớm ở Indonesia và là cộng đồng có một nền văn hóa rất lâu đời, phong phú gắn liền và chi phối toàn bộ đời sống văn hóa và quá trình phát triển ở Indonesia ngày nay.Trong quá khứ và hiện tại, người Java còn có những mối quan hệ đặc biệt với các cư dân trong vùng không chỉ dừng lại phạm vi Indonesia hiện nay mà còn có những quan hệ hết sức thú vị với các cư dân trong vùng Đông Nam Á. Trong giao lưu và hội nhập quốc tế hiện nay, việc hiểu biết văn hóa các dân tộc ở các quốc gia khác nhau là hết sức cần thiết. Tìm hiểu, nghiên cứu dân tộc Java về mặt văn hóa giúp chúng ta hiểu nhiều hơn về dân tộc này, từ đó giúp chúng ta có cái nhìn so sánh với văn hóa các dân tộc ở Việt Nam, hiểu thêm về đất nước, con người Indonesia, một quốc gia có bề dày lịch sử và văn hóa, là nước có quan hệ hữu nghị thân thiện thắm tình anh em với dân tộc Việt Nam.Đề tài nghiên cứu “Văn hóa của người Java ở Indonesia” tập trung tìm hiểu văn hóa người Java ở Indonesia về khía cạnh văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần. Trong quá trình hình thành và phát triển, người Java đã có những ứng xử với môi trường tự nhiên và xã hội như thế nào để tạo nên những giá trị văn hóa vật chất và tinh thần. Đề tài góp phần cung cấp những kiến thức văn hóa về Indonesia, góp thêm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về văn hóa tộc người.
Người Java là dân tộc đông dân nhất (chiếm gần ½ dân số Indonesia) và cũng là dân tộc có nền văn hóa phát triển cao so với các nhóm dân tộc khác của Indonesia. Họ sinh sống ở các tỉnh miền Tây, Trung tâm Java và một số nơi khác ở Indonesia. Dù hòn đảo Java chỉ chiếm 7% diện tích nước Indonesia, nhưng đây lại là nơi cư trú của hơn 60% dân số Indonesia. Đảo Java là một trung tâm văn hóa, văn minh và quyền lực chính trị của Indonesia trong suốt hơn một nghìn năm thời kỳ ảnh hưởng Ấn Độ và ngày nay Java vẫn là một trung tâm quyền lực với thủ phủ là Jakarta. Chính đảo Java là nơi nuôi dưỡng, phát triển nền văn hóa nghệ thuật và ngôn ngữ của người Java, góp phần tạo nên bức tranh đa văn hóa sinh động của Indonesia – một quốc gia đa dân tộc, đa văn hóa ở khu vực Đông Nam Á, có nhiều điểm tương đồng với một số dân tộc ở Việt Nam trong đó có các dân tộc cùng ngữ hệ Mã Lai – Đa đảo.Người Java lấy sản xuất nông nghiệp trồng lúa làm phương thức hoạt động kinh tế chính nên cũng chính sản xuất nông nghiệp trồng lúa đã ảnh hưởng đến việc hình thành những giá trị văn hóa vật chất của người Java.Do ảnh hưởng của nền văn minh lúa nước và khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nên nhà của người Java được làm bằng những vật liệu chủ yếu có sẵn trong môi trường tự nhiên nơi mà họ cư trú như: gỗ, tre, nứa, lá, mây, v.v… Trang phục của người Java cũng vì thế là các loại vải tự làm ra từ nhiều loại tơ, sợi thực vật và màu nhuộm cũng được chế biến chủ yếu từ thực vật. Người Java có nghề dệt thủ công để từ đó làm ra trang phục cho mình, trong đó nổi bật là váy, áo, thắt lưng, khăn quấn đầu, v.v… phần lớn được trang trí bằng các kiểu hoa văn hình học, thực vật hoặc muôn thú.Người Java là những cư dân nông nghiệp cư trú lâu đời trên đảo Java và Indonesia nên họ không chỉ thạo nghề trồng trọt (canh tác trên ruộng và rẫy) và chăn nuôi (gia súc và gia cầm) mà còn giỏi nghề đánh cá. Do vậy mà thức ăn chính của tộc người này được chế biến chủ yếu từ vật liệu chính vẫn là gạo, ngô, khoai, sắn, đậu, rau, cá, thịt,.. với độ mặn của muối và mùi hương gia vị của ớt, tiêu, v.v… tương đối cao và với cách ăn truyền thống bằng tay tạo nên những giá trị văn hóa gắn liền với môi trường tự nhiên rất rõ.Người Java sống trên vùng hải đảo và giỏi nghề đi biển, nên đã sớm có những mối giao lưu với nhiều tộc người trên thế giới, vì vậy mà sự ảnh hưởng qua lại về văn hóa cũng đã diễn ra. Đó chính là điều kiện xã hội để người Java sớm tiếp xúc, tiếp thu nền văn minh Ấn Độ, cũng theo đó chữ viết Sanskrit có nguồn gốc từ Ấn Độ được người Java sử dụng để sáng tạo ra chữ viết và sáng tác văn học tại cộng đồng của người Java trong nhiều thế kỷ đầu Công nguyên. Các tác phẩm văn học cổ như Ramayana, Tantu Panggelaran, cũng như nhiều tác phẩm văn học dân gian Java đều là những dấu vết và minh chứng cho sự giao lưu với Ấn Độ. Văn hóa Ấn Độ cũng ảnh hưởng sâu đậm vào văn hóa tín ngưỡng của người Java trong việc hình thành và phát triển các đền đài theo lối kiến trúc Ấn giáo và tinh thần đạo giáo, tín ngưỡng Phật, Hindu. Tiếp đó, sự tiếp xúc giao lưu với thế giới Ả Rập đã tạo điều kiện cho người Java sáng tạo nên chữ viết riêng huruf Jani – Arab của mình thay cho chữ Sanskrit, làm giàu thêm cho kho tàng văn hóa – nghệ thuật dân gian phong phú của Java. Khi Islam ngày càng ngự trị vững vàng trong lòng người Java, văn hóa Ấn Độ, Ấn giáo ngày càng thưa dần sự ảnh hưởng của mình, cũng là lúc Islam giáo chi phối mạnh mẽ vào tín ngưỡng và hình thành văn hóa của người Java. Cũng vì thế, văn hóa Java cho đến ngày hôm nay mang đặc trưng văn hóa Islam, đóng vai trò ngày càng tiêu biểu cho nền văn hóa Islam ở đất nước vạn đảo Indonesia.
Môi trường tự nhiên vùng hải đảo với nhiều ưu đãi và không ít những thách đố đã trở thành một điều kiện khách quan khiến cho người Java có một đời sống tâm linh rất phong phú. Điều đó chứa đựng trong hàng loạt lễ nghi cổ truyền của việc thờ cúng tổ tiên, sự sùng bái đa thần và hàng chuỗi lễ nghi liên quan đến sản xuất nông nghiệp và các bước chuyển gian đoạn trong một đời người. Văn hóa Java được hình thành do ứng xử với tự nhiên, hòa quyện vào văn hóa Ấn Độ, văn hóa Islam được người Java tiếp xúc bởi các điều kiện xã hội đã hình thành một đặc trưng văn hóa rất độc đáo của Java Indonesia không dễ lẫn lộn với tộc người khác.
Chính đời sống tâm linh đa dạng và phong phú là một trong những cơ sở quan trọng cho nguồn cảm hứng nghệ thuật được thể hiện trong những công trình kiến trúc và điêu khắc của người Java. Sự phong phú và đa dạng của các điệu múa (bao gồm cả múa rối), các trường ca, truyện cổ cùng với sự độc đáo của các loại nhạc khí đã là những đóng góp quý báu của văn hóa Java vào kho tàng văn hóa ở Indonesia, ở khu vực Đông Nam Á và văn hóa của nhân loại.Như vậy, với nền văn hóa truyền thống lâu đời của mình, người Java đã góp phần quan trọng tạo nên bức tranh văn hóa độc đáo ở Indonesia.
Ngày nay, trong bối cảnh khu vực cũng như trong tình hình quốc tế nói chung đã và đang tạo bầu không khí hòa dịu, điều này đã giúp cho Việt Nam có nhiều cơ hội thuận lợi để đối thoại cởi mở với Indonesia và các nước khác trong khu vực. Việt Nam gia nhập ASEAN vào ngày 28/ 7/1995 đã mở ra cơ hội mới cho việc đẩy mạnh quan hệ hợp tác thương mại đầu tư giữa nước Việt Nam và Indonesia. Bên cạnh đó, văn hóa cũng nằm trong sự phát triển, là nhân tố nội sinh của sự phát triển. Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Do đó, tìm hiểu “Văn hóa của người Java ở Indonesia” là công việc khoa học cần thiết mà luận văn này đóng góp một phần để giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các dân tộc anh em, tạo thêm sức mạnh đoàn kết, phấn đấu cho một Đông Nam Á hòa bình, ổn định và phát triển.
