Lời người dịch: Bài dịch dưới đây là Chương VIII, trong quyển On & Off Duty in Annam của Gabrielle M. Vassal, được xuất bản tại Luân Đôn năm 1910.  Tác giả là một phụ nữ người Anh, theo chồng là một bác sĩ quân y người Pháp sang phục vụ tại Viện Pasteur ở Nha Trang hồi đầu thế kỷ thứ 20.  Bài viết vì thế có giá trị như một cái nhìn hiếm có của một phụ nữ Tây Phương đối với phụ nữ Việt Nam gần 100 năm trước đây, với nhiều nhận xét thú vị.

Làng Mưng, là một ngôi làng cổ, có tên chữ là Côn Minh, thuộc xã Thanh Nê, tổng Cổ Định, huyện Nông Cống, phủ Tĩnh Gia, nay là thôn Mưng, xã Trung Thành, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Trong lễ hội truyền thống làng Mưng[1], nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian đặc sắc được bảo tồn như tục đua thuyền thờ, đánh cá thờ, những làn điệu dân ca, trò diễn dân gian…, đặc biệt là 4 trò diễn dùng để tế thánh Lưỡng, dân trong vùng gọi là trò hát thờ. Trò hát thờ làng…

Sự phát triển của tục thờ Mẫu hiện nay đã mang lại một diện mạo mới cho đời sống văn hóa tín ngưỡng của người Việt Nam, về một mặt nào đó đã góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa, lịch sử và truyền thống của dân tộc[2]. Tuy nhiên, xét về bản chất, như bất kỳ một hình thức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng nào, tín ngưỡng thờ Mẫu và sinh hoạt văn hóa thờ Mẫu cũng tiềm ẩn trong nó những hạn chế không tránh khỏi - nhất là trong thực hành nghi lễ hầu…

Xã Hải Thanh, huyện Tĩnh Gia xưa thuộc tổng Duyên La, huyện Ngọc Sơn, phủ Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa. Năm Duy Tân thứ 2 (1908) từ cấp phủ chuyển thành huyện trực thuộc tỉnh, huyện Ngọc Sơn đổi thành huyện Tĩnh Gia, tổng Duyên La đổi thành Tuần La, xã Hải Thanh thuộc tổng Tuần La, huyện Tĩnh Gia. Đến nay sau nhiều lần thay đổi xã Hải Thanh gồm có 7 thôn: Thượng Hải, Quang Minh, Xuân Tiến, Thanh Xuyên, Thanh Đông, Thanh Đình và Thanh Nam[1].

Tóm tắt: Cái tên có giá trị định danh đặc biệt, để tạo thương hiệu và thường có ảnh hưởng sâu sắc tới người sở hữu tên đó, người sáng tạo ra nhan đề nó. Vì thế khi đặt tên riêng người, tên nhân vật, tên tác phẩm văn chương hay các tít báo thì cần phải chú ý tới một số điều kiện và yêu cầu nhất định. Cái tên hay, ấn tượng sẽ khởi đầu cho một sự giao tiếp tốt đẹp. Tuy nhiên, ấn tượng tốt đẹp ấy có bền lâu hay không còn phụ thuộc vào…

Bài viết “Thương thảo để tái lập “truyền thống”: tiến trình tái cấu trúc lễ hội cộng đồng tại một làng Bắc Bộ” đăng trong tập bài “Những thành tựu nghiên cứu bước đầu của khoa Nhân học”, NXB Đại học Quốc Gia TP.HCM năm 2012.

Trong những năm gần đây, lễ hội dân gian ngày càng gắn kết chặt chẽ với du lịch, mở ra nhiều hình thức mới như: du lịch văn hóa, du lịch cội nguồn, du lịch tâm linh… Trong mối quan hệ với du lịch nói chung và du lịch tâm linh nói riêng, lễ hội đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp không khói này.

Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt ở Khánh Hòa mang tính đa dạng, phức tạp, với sắc thái văn hóa vùng miền đậm nét, cùng đó là nghi lễ Hầu đồng và Hát văn có thể đã xuất hiện ở Khánh Hòa từ đầu thế kỷ XX. Bài viết góp phần lý giải về diễn trình hình thành, phát triển tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt ở Khánh Hòa. Bài đăng trên Tạp chí Di sản văn hóa số 2 (51) – 2015

1. Dẫn nhập Biểu tượng, theo Từ điển Petit Larousse, là “dấu hiệu hình ảnh, con vật sống động hay đồ vật biểu hiện một điều trừu tượng, nó là hình ảnh cụ thể của một sự vật hay một điều gì đó.” Theo C.S.Jung, “Biểu tượng là một danh từ, một tên gọi hay một đồ vật, ngay cả khi quen thuộc trong đời sống hàng ngày nhưng vẫn chứa đựng mối liên hệ về mặt ý nghĩa, bổ sung và cái ý nghĩa ước định hiển nhiên và trực tiếp của chúng.”

Trên quan niệm lịch sử cơ cấu xã hội và chính trị, những nhà dân tộc học quan niệm rằng lễ yến lão hay sự kính trọng tuổi già là dư ba của chế độ lão nhân trị (gérontocratie). Chế độ này có mặt không những ở xã hội cổ Viễn Đông mà còn xuất hiện tại xã hội cổ La Mã và Hy Lạp thời liên bang thị trấn. Với quan niệm đó, Lễ yến lão tại Việt Nam từ bản chất không đơn thuần là “dư ba” lịch sử, mà nó được xây dựng trên nền tảng đạo…