Bài viết này là bản văn khai triển rộng các ý tưởng đã được đưa ra trong một bài thuyết trình được đọc tại Hội Nghị Lần Thứ Mười Hai của Hiệp Hội Quốc Tế Các Sử Gia Về Á Châu được tổ chức tại Hồng Kông trong tháng Sáu măm 1991.  Tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn đến Tiến Sĩ Norman G. Owen, Ban Lịch Sử, Đại Học Hồng Kông và một người đọc vô danh về sự trợ giúp và các ý kiến.

Sau nhiều năm lọ mọ ở vùng châu thổ Bắc Bộ để tìm những dấu vết, dấu ấn, dấu tích văn hóa Chăm, tôi nhận thấy rằng, với công cuộc “Nam tiến”, người Việt đã tạo nên một quá trình giao thoa - tiếp biến văn hóa mạnh mẽ trên không gian của cả Đại Việt lẫn Champa. Sau cả 5 thế kỷ (TK X - XV) dai dẳng những cuộc chiếm đánh, thoái lui, Champa bị cắt dần những phần đất của mình, sáp nhập vào lãnh thổ Đại Việt. Điều đó đồng nghĩa với việc, người Việt liên…

Đã khá lâu, được tham gia một lễ hội lớn của người Pa cô, tôi thật sự thấy choáng ngợp. Sự choáng ngợp của một thanh niên người Kinh trước một lễ hội của một cộng đồng khác mà lần đầu tiên mình được nhìn thấy. Sự trải nghiệm đầu tiên về lễ hội của cộng đồng Pa cô lại là sự hòa mình vào một lễ hội mà 5 - 7 năm các làng Pa cô mới tổ chức một lần - lễ Arieu Caar. Thậm chí, còn lâu hơn nữa.

Bản Pọng, xã Hua La, nằm ở phía nam thị xã Sơn La, có vị trí địa lý khá thuận lợi. Nơi đây nằm trên một dải thung lũng hẹp dọc hai bờ của suối Nậm La, rất tiện lợi về nguồn nước cho sinh hoạt và canh tác nông nghiệp. Hoạt động kinh tế chủ yếu vẫn là nông nghiệp, cây lúa giữ vai trò quan trọng. Đến nay, người dân nơi đây vẫn giữ được nếp sinh hoạt xưa, thể hiện qua tập quán cư trú ven sông suối, ở nhà sàn, mặc trang phục truyền thống. Đặc…

Lời Người Dịch: Dưới đây là bản dịch Phần Dẫn Nhập và Phần Kết Luận của quyển The Chinese Community in Vietnam Under The French của Alain G. Marsot, do nhà xuất bản The Edwin Mellen Press ấn hành tại San Francisco, 1993. Phần nội dung quyển sách sẽ lần lượt được đăng tải sau, khi thuận tiện. Trong cùng chủ đề về cộng đồng người Hoa tại Việt Nam, kế tiếp sẽ là bản dịch bài viết nhan đề “Hoa Kiều Hải Ngoại tại Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt nam, 1979-82” của tác giả Lewis M. Stern,…

Trong vài thập niên trở lại đây, toàn cầu hóa và các chương trình phát triển nội địa đã tác động mạnh mẽ đến sinh hoạt văn hóa của các tộc người trên lãnh thổ Việt Nam. Trong các buôn làng Tây Nguyên, từ lâu, đã phát sinh nhiều hiện tượng phức tạp, thách thức khả năng bảo tồn các giá trị văn hóa tộc người. Để duy trì bản sắc văn hóa của các dân tộc Tây Nguyên, giới quản lý nhà nước đã thực hiện chính sách bảo tồn có chọn lọc, với nội dung cơ bản là…

Then là một hình thức sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng lâu đời của người Tày miền núi phía bắc Việt Nam. Việc nhìn nhận và đánh giá vị trí của Then trong đời sống tinh thần của người Tày là một việc làm cần thiết đóng góp cho việc tìm hiểu đời sống tôn giáo tín ngưỡng của các dân tôc thiểu số nói chung và đồng bào Tày nói riêng. Vì vậy bài viết này sẽ tập trung trình bày những giá trị cũng như những mặt còn hạn chế ở Then.

Đăk Lăk là một tỉnh nằm ở Trung tâm cao nguyên Trung bộ, là vùng đất nổi tiếng về cà phê, cao su và lễ hội. Đăk Lăk có diện tích tự nhiên 13.125 km2, dân số 1,8 triệu người gồm 44 dân tộc anh em sinh sống (Ban chỉ đạo Đại hội Đại biểu Các dân tộc thiểu số Việt Nam, 2010). Ê đê là một dân tộc thiểu số có nguồn gốc lâu đời và tập trung cư trú chủ yếu ở vùng Tây Nguyên. Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, người Ê…

Thuật ngữ “mẫu hệ” (tiếng Anh là “matriarchy”) ra đời vào thế kỷ thứ XIX, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp: “meter” nghĩa là “mẹ” và “archê” nghĩa là “nguồn gốc, bắt nguồn” sau này có nghĩa là “luật, tục”. Thuật ngữ này được sử dụng lần đầu tiên bởi E.B.Tylor vào năm 1896 (biết qua công trình nghiên cứu của J.J.Bachofen và L.H. Morgan), trong bài “Hệ thống gia đình mẫu hệ”. Nhiều người đã xem mẫu hệ hay chế độ mẫu hệ (matriarchy) nghĩa là người phụ nữ, người cai trị, nắm quyền hành, tương tự như phụ…

Người Chăm ở Nam Bộ có một cuộc hành trình dài với nhiều thời điểm và nhiều con đường khác nhau. Sự hiện diện cộng đồng Chăm ở Nam Bộ được nêu trong “Gia Định thành thông chí” qua việc Trịnh Hoài Đức (1765-1825) đề cập đến người Đồ Bà. Bức tranh về cộng đồng Chăm ở đây được rõ dần vào cuối thế kỷ XIX với những công trình nghiên cứu của các tác giả A. Cabaton, Marcel Ner, Manguin…