Có nhiều cách tiếp cận văn hoá là do đứng ở nhiều góc độ khác nhau để nghiên cứu về lĩnh vực này, từ cách tiếp cận văn hoá theo kiểu "tinh thần luận", "nhận thức luận" cho đến kiểu "thao tác luận"v.v... Mỗi phương pháp tiếp cận lại có nhiều quan niệm, nhiều cách định nghĩa về văn hoá khác nhau. Song, nhìn chung những quan niệm khác nhau đó đều bộc lộ một điểm chung nhất - Văn hoá là lớp thăng hoa trên cái tự nhiên, của con người và xã hội loài người.

Văn hoá là một lĩnh vực hết sức rộng lớn, nó bao la như chính cuộc sống của loài người. Đó là vấn đề thuộc về mặt nhận thức của con người trong toàn bộ cách nhìn, cách ứng xử của cá nhân đối với tự nhiên và cộng đồng xã hội. Có thể nói, văn hoá là sự hiểu biết, là phương thức hoạt động sống của con người và là những kinh nghiệm do con người đúc kết được trong quá trình lịch sử hình thành nên đời sống của nhân loại.

Văn hóa là khả năng học vấn hay tinh hoa của lối sống? Là cách thức sinh hoạt hay thể thức của tinh thần? Là truyền sống hay sáng tạo thời thượng? Là vật chất hay tinh thần? ... Chẳng phải là những câu hỏi dễ trả lời, và người ta chẳng ra nổi cái bùng binh cuộc tranh luận về văn hóa, có khi đôi co điều tiếng với nhau bằng một nhãn quan nhân danh chỗ đứng của mình.

Đặt vấn đề đạo đức văn hoá – mà đó chính là hòa bình – như là nền tảng của ngoại giao văn hóa có nghĩa trở lại kết luận cho rằng: “Mỗi người là sứ giả của văn hóa mình!”(1) với điều kiện người ấy được hưởng trọn vẹn một nền giáo dục đạo đức văn hoá sáng tạo và nhân bản trước ngưỡng cửa toàn cầu. Từ đó con người văn hóa là điều kiện không thể thiếu, hay nói cách khác là khởi thủy của ngoại giao văn hóa.

Văn hóa là một hiện tượng khách quan, là tổng hoà của tất cả các khía cạnh của đời sống. Ngay cả những khía cạnh nhỏ nhặt nhất của cuộc sống cũng mang những dấu hiệu văn hóa. Rất nhiều thứ mới thoạt nhìn thì giống nhau, nhưng nếu xem xét kỹ thì lại có những điểm riêng biệt. Trong thực tế, không có sự giống nhau tuyệt đối.

Đây là bài phát biểu của J. Nehru tại buổi lễ thành lập Uỷ ban liên lạc văn hoá với nước ngoài của ấn Độ CICCR, ngày 09-04-1950 đăng trên tạp chí Thời báo Ấn Độ (The time of India), số đặc biệt về văn hoá 10-1988.

Hiện nay tồn tại một số lý thuyết về nguồn gốc của văn hóa: lý thuyết tâm lý học, lý thuyết nhân học và lý thuyết xã hội - văn hóa. Ngày nay phần lớn các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng: tìm hiểu các lý thuyết trên đây là hoàn toàn cần thiết.

Trong xu hướng toàn cầu hoá, bản sắc văn hoá (BSVH) trở thành vấn đề quan tâm của các dân tộc. Theo tinh thần của bài viết này, BSVH phải là cái định hướng cho mọi sáng tạo văn hoá, là cái ổn định nhất nhưng không phải là cái bất biến, là cái làm nên các giá trị tinh thần và vật chất của một dân tộc. Vì vậy, giữ gìn BSVH phải luôn luôn gắn liền với giữ gìn danh dự dân tộc.

Nếu văn hóa xác định con người ở thước đo sự phát triển của nó, ở các phương thức tự biểu hiện trong các dạng hoạt động khác nhau, thì khái niệm văn minh xác định sự tồn tại xã hội của bản thân văn hóa. Nền văn minh của thế giới hiện đại không phải là điểm xuất phát, mà là kết quả của quá trình tiến hóa phức tạp, lâu dài của những nền văn minh địa phương riêng lẻ đầu tiên, trong đó có những nền văn minh đã bị hủy hoại, bị tiêu diệt một cách…

Những năm trở lại đây vấn đề văn hoá tộc người được đặc biệt quan tâm. Để khảo sát văn hoá tộc người, chúng ta có thể bắt đầu từ những xuất phát điểm khác nhau. Ở đây chúng tôi xin được bắt đầu từ khái niệm tộc người, tiếp đến là những nội dung cơ bản liên quan đến văn hoá tộc người và cuối cùng là một số vấn đề về bản sắc văn hoá tộc người.