Như chúng ta đã biết “văn hóa như một hệ giá trị”, “mọi sản phẩm hoạt động của con người đều có thể là giá trị”, tùy vào từng mức độ, cách nhìn, cách xem xét mà có những cách nhìn khác nhau. Vậy chúng ta hãy thử tìm hiểu hành động "phá thai" có thể được xem như một hệ giá trị không?
Trong bài học, khi đề cập đến hệ giá trị, muốn biết việc đó, hành động đó được xem là có văn hoá hay không thì phải xét trong một hệ giá trị của nó, như vậy giá trị phụ thuộc vào chủ thế (người đánh giá), không gian (nơi đánh giá) và thời gian (lúc đánh giá), các tiêu chí đánh giá... Dựa trên những điều này, hãy thử bàn luận hành động “phá thai” thông qua góc nhìn văn hóa.
_ Chủ thể:
Đối với người phá thai thì họ luôn nghĩ hành động của mình là đúng và nên làm như vậy, với việc làm này thì chủ thể nghĩ rằng sẽ tránh được ràng buộc ngoài ý muốn (đối với những bạn trẻ quan hệ tình dục trước hôn nhân), họ không muốn lãnh lấy trách nhiệm và không muốn bản thân đau khổ; cũng có những trường hợp phá thai vì sợ gia đình làm ăn không được (đối với những cặp vơ chồng làm ăn tính toán và mê tín dị đoan) như vậy hành động phá thai có chủ đích và như thế sẽ đem đến cái lợi cho bản thân họ; có những người buộc phải phá thai (chẳng hạn những cặp vợ chồng vợi quá qui định nhà nước về kế hoạch hoá gia đình hay là vì sinh mạng của người mẹ thì phải phá bỏ thai,...) và còn nhiều trường hợp khác nữa
Đối với những người hoạt động và trực tiếp thực hiện hành động này: đối với những bác sĩ lương tâm thì sẽ hỏi rõ nguyên nhân và có sự đồng tình, thoải mái tâm lí khi làm việc này của người muốn phá thai như vậy sẽ làm nhận thức con người hoàn thiện và xã hội phát triển, khi họ nhận thức đúng hành động của mình thì hành động đó trở nên có ý nghĩa.Còn đối với những "thầy lang" nhiều khi dùng chuyện này để trục lợi cho bản thân khi thực hiện hành động cho những cô gái trẻ sợ đến bệnh viện (mọi người dị nghị),sợ bị phát hiện, hay do xấu hổ,... và như thế sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ bản thân
_ Không gian: Vấn đề này không phải là vấn đề mới, nó xuất hiện trong mỗi không gian văn hoá khác nhau, tùy mỗi không gian mà có những cách nhìn nhận khác nhau
_ Thời gian: tùy từng giai đoạn nhất định mà con người sẽ có những đánh giá khác nhau trong hành động này
Ví dụ, trong giai đoạn xã hội phong kiến với nhiều lễ giáo khắt khe, nghiêm ngặt thì việc phá thai đối với các cô gái con nhà quyền quý, có chức tước, giàu có (họ quan hệ ngoài ý muốn và phải chửa hoang), như vậy việc phá thai là ép buộc, bắt buộc và phải được giữ kín, nếu bị ai phát hiện thì gia đình đó gặp tai hoạ. Như vậy hành động phá thai lúc bấy giờ được xem là tiêu cực và xấu xa, nhận thức về văn hoá trong giai đoạn đó là như vậy.
Còn trong giai đoạn hiện nay khi có sự du nhập của nhiều luồng văn hoá thì hành động này trở nên phổ biến và được mọi người có những cách nhìn khác nhau, không còn khắt khe và mang tính thuộc về phạp trù đạo đức để đánh giá nhân cách con người, sẽ tùy từng trường hợp sẽ có cách nhìn nhận đúng đắn. Như vậy không phải tất cả mọi hành động "phá thai" đều xấu cả !!!
Như vậy liệu hành động "phá thai" có được xem như một giá trị văn hoá?
Mong các bạn, các anh chị góp ý và cho ý kiến bổ sung.
(Phan Nguyễn Yên Hà - K8)