Có nhiều người hỏi tại sao Việt Nam lại chọn Mèo làm vật linh trong 12 con giáp? Thật sự tôi không biết trả lời như thế nào cả nhà giúp tôi với .
Theo của riêng tôi, việc giải thích vấn đề này như sau:
Đây là vấn đề rất nhiều người quan tâm và không chỉ riêng một ai. Tuy nhiên, không ai hỏi cả. Bởi vì, cái gì quá đổi “bình thường, thân quen” thì người ta thường hay chấp nhận nó nhiều hơn hay là “bắt bẻ hay nói cách khác là giải thích, tìm hiểu” về nó mà thôi. Cho nên, dân gian mới có câu “quen mà lạ, lạ mà quen” hay “bình thường mà không bình thường tí nào cả” hoặc ngược lại….là vậy.
Câu hỏi của em: tại sao Việt Nam lại chọn con “mèo” mà không chọn bất kì con vật nào là tại sao?
Thật ra, thời kì ban sơ của lịch sử nước Việt Nam, Việt Nam (là nước của người “Việt” hay “Kinh”) cũng lấy con “thỏ” làm con vật “linh” trong 12 con giáp đó chứ em. Việc lấy con “thỏ” làm vật “linh” trong 12 con giáp của người Việt Nam thời ban sơ của lịch sử là ảnh hưởng của Trung Hoa rất đậm. Trong quá trình dựng nước và giữ nước của mình, người Việt đã ảnh hưởng nền văn hóa của Trung Hoa rất đậm chất mà nhiều nước trên thế giới gọi Việt Nam và cả các nước Đông Dương thời bấy giờ là “Indochina” hay cho rằng Việt Nam là “tiểu Trung Hoa” là vậy.
Ở đây xin giải thích thêm từ “Indochina” (Indo: bất nguồn từ Indus, mà sau này người Châu Âu gọi là Indian để gọi chung cho đất nước Ấn Độ. Và China: là tiếng mà quốc tế gọi cho một đất nước Trung Hoa).
Có nghĩa các đất nước ở Đông Nam Á người ta chỉ thấy “chất của Trung Hoa và Ấn Độ trong văn hóa của họ” mà thôi không có gì là của riêng họ cả. Đặc biệt ở Việt Nam trong lịch sử hơn 1000 năm đô hộ giặc Tàu (“Tàu ở đây là Trung Hoa vì người Trung Hoa qua Việt Nam bằng đường Thủy chứ không phải đường bộ mà phương tiện họ chủ yếu thời bấy giờ là Tàu nên người Việt gọi là Người Tàu”) thì sự pha trộn hai nên văn hóa Việt – Trung trở nên quá cao đến nổi người ta chỉ nhìn thấy Trung Hoa trong văn hóa người Việt mà thôi (văn hóa Trung Hoa qua Việt Nam là Văn hóa áp đặt, đàn áp của một nước cai trị, …chứ không phải như Ấn Độ).
Tại sao, người Việt Nam đã đổi tên con “thỏ” trong văn hóa mình thành con “mèo”. Mặc dù, các nước Đông Nam Á và Châu Á vẫn giữ nguyên là con “Thỏ”. Đặc biệt là các dân tộc cùng chung sống ở Việt Nam lại giữ nguyên là con “thỏ” trong 12 con giáp của mình như người Chăm, Khmer, …?
Trong quá trình phát triển của mình Việt Nam nhiều lần thây đổi chính sách cũng như chiến lược của mình để khẳng định một nước Đại Việt hùng mạnh là đất nước của người Việt chứ không phải là “tiểu Trung Hoa” hay “Indochina” gì cả nên đã thây đổi (mà dân ta thường hay gọi là “bài trừ” ) đi những gì ảnh hưởng của Trung Hoa là vậy. Việc “bài trừ” hay “thây đổi” này chúng ta thất rất rõ không những trong 12 con giáp mà chúng ta đang bàn đến đâu mà cả trong kiến trúc “đền, chùa” của người Việt cũng thây đổi hẳn lên, tính “bản địa” được đẩy lên cao nhất trong thời gian này. Điều này, chúng ta thất rất rõ qua kiến trúc những “cột, trụ”, hình tượng các bệ…trong đền, chùa của người Việt thây vì là những “tòa sen” thì nay là những chim thần “Garuda”. Ở đây ta thấy sự pha trộn giữa Chăm – Việt chứ không còn là Việt – Trung như hồi trước nữa. Còn rất nhiều nữa tuy nhiên tôi chỉ trình bày ở đây là rất nhỏ mà thôi.
Quay lại, việc chọn “mèo” mà không phải là “thỏ” cũng như vậy thôi. Vì ảnh hưởng Trung Hoa quá nhiều nên không muốn ảnh hưởng nữa. Co lẽ, có lúc ông bà ta thời xưa cũng đã từng hỏi nhau cái gì là của ta cái gì là của “Tàu” đây hay tất cả là của “Tàu” theo tôi từ những câu hỏi đó mà chúng ta có con “mèo” mà không phải là thỏ đấy ạ.
Với lại để chọn một vật linh đâu phải dễ tại sao là “mèo” mà không phải là bất kì con nào khác “mèo” ?
Chon con mèo là có lí do đấy các bạn ạ. Theo tôi, có những lí do sau chọn “mèo” là hợp nhất
Thứ nhất “mèo” là con vật quen thuộc nhất đối với người Việt Nam chúng ta.
Thứ hai “mèo” là con vật mà ở miền núi phía Bắc có rất nhiều mà tiều phu đã thu phục về nuôi làm con vật trong nhà có nhiệm vụ trong coi “lúa, gạo, ngô…” sản phẩm chính yếu và quan trọng của cư dân nông nghiệp. Vì vậy, mà trong tranh dân gian hình ảnh con “mèo” với con chuột đổi rất quen thuộc với người dân Việt Nam với nhiều ý nghĩa khác nhau trong cuộc sống.
Thứ ba “mèo” theo quan niệm dân gian luôn thể hiện sự “khôn ngoan, lanh lợi, no ấm” và rất sạch sẽ (trong khi vệ sinh). Sự khôn ngoan, lanh lợi của “mèo” luôn là hình ảnh trong tâm trí người Việt Nam (nhỏ nhắn nhưng không kém phần nhanh nhẹn, khôn ngoan, thông minh, khéo léo…).
Nhìn rộng ra một tí chúng ta thấy “mèo” ở các nước Châu Á luôn thể hiện sự mau mắn, thành công, an toàn như ở Nhật trong các tiệm ăn, buôn bán…người Nhật thường hay dán hình ảnh con “mèo” trước cửa hoặc trưng bày hình ảnh “mèo” bằng “gỗ, xứ…” trong khu hàng buôn bán của mình cầu cho sự may mắn, an toàn và thành công là vậy.
Nói tóm lại, việc thây đổi con vật linh trong 12 con giáp (ỏ đây là “mèo” và “thỏ”)nói riêng và tát cả những sự thây đổi khác nói chung người Việt rất tinh tế và ý thức rất rõ việc thây đổi của mình. Sự thây đổi này luôn khẳng định sự mới mẻ trong văn hóa Việt Nam nói chung và khác biệt ấy luôn làm nên một đất nước Việt Nam phong cách hơn, bí ẩn hơn trong đa nền văn hóa trong khu vực và thế giới để thế giới tìm đến Việt Nam. Một đất nước của một nền văn hóa đa dạng ấy ấy mà vẫn thống nhất và phát triển bền vững trong một thế giới phức tạp ấy.
Tuy nhiên GSTSKH Trần Ngọc Thêm thì Mèo không phải là linh vật
Theo quan niệm Đông phương, mèo chỉ có mặt trong thập nhị địa chi, chưa phải linh vật. Mèo chỉ là một con vật có ý nghĩa biểu trưng thông qua hình ảnh mèo bắt chuột, bảo vệ mùa màng, đồ đạc trong nhà. Nên chỉ có ở Việt Nam mới có Mèo trong 12 con giáp là vậy
Giài thích thêm
Chúng ta cần phân biệt rõ hai từ “Việt và Kinh”
Việt: là từ chỉ chung cho người Việt Nam nói chung. Có nghĩa là tất cả các tộc người đang tồn tại trên lãnh thổ người “Việt”. Ngày nay, bao gồm tất cả các tộc người cùng chung sống trên lãnh thổ Việt Nam như người Kinh (Việt), Chăm, Khmer, Hoa… Nếu gọi cho đúng thì phải gọi là người Việt Nam.
Ví dụ: Một người quốc tế không cần biết người Chăm, Khmer, Hoa hay bất kì một người dân tộc nào….Chỉ thấy tồn tại trên đất nước Việt Nam ….thì họ gọi là người Việt Nam.
Ví dụ để gọi người Chăm cho đúng là: Trước tiên chúng ta hiểu “người Chăm là người Việt Nam …Gốc là dân tộc (tộc người) Chăm….trong tiếng Anh gọi là “Cham Viet Nam”. Muốn nhấn mạnh rằng “tôi là người Chăm ở trên đất nước Việt Nam” .
Trong Chứng minh thư của chúng ta người ta đều viết là dân tộc Kinh chứ không phải là dân tộc Việt
Tất cả bài viết trên là kiến cá nhân. Nếu cả nhà quan tâm xin sự giúp dỡ để bài này hoàn chỉnh thêm…xin Chân thành cảm ơn