PHẠM THỊ THANH THẮM đã viết:Bài tập 4 : Xây dựng định nghĩaTên đề tài : MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA THẦN ĐẠO VÀ PHẬT GIÁO
XÂY DỰNG ĐỊNH NGHĨA1.
Định nghĩa : “ Tôn giáo”-
Định nghĩa 1 : Từ điển Tiếng Việt, NXB Khoa học Xã hội: Tôn giáo là sự công nhận một sức mạnh được coi là thiêng liêng quyết định một hệ thống ý nghĩa và tư tưởng của con người về số phận của mình trong và sau cuộc đời hiện tại, do đó quyết định phần nào hệ thống đạo đức, đồng thời thể hiện bằng những tập quán lễ nghi tỏ thái độ tin tưởng và tôn sùng sức mạnh đó.
-
Định nghĩa 2 : Wikipedia: Tôn giáo hay đạo có thể được định nghĩa là một hệ thống văn hóa của các hành vi và thực hành được chỉ định, quan niệm về thế giới, các kinh sách, địa điểm linh thiêng, lời tiên tri, đạo đức, hoặc tổ chức, liên quan đến nhân loại với các yếu tố siêu nhiên, siêu việt hoặc tâm linh.
-
Định nghĩa 3 : Theo Từ điển tiếng Việt (Nguyễn Văn Xô chủ biên, NXB Trẻ, 1999)- Tôn giáo: hệ thống những quan niệm tín ngưỡng về một hay những vị thần nào đó và những hình thức lễ nghi biểu hiện sự sùng bái đó; đạo.
-
Định nghĩa 4 : C.Mác :” Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, nó là tinh thần của trật tự không có tinh thần”.
-
Định nghĩa 5: Theo Ph.Ăngghen: “ Tôn giáo là sự phản ánh hoang đường vào trong đầu óc con người những lực lượng bên ngoài, cái mà thống trị họ trong đời sống hằng ngày…”
2.
Phân tích:-
Định nghĩa 1 :
+
Ưu điểm : xúc tích , đơn giản dễ hiểu.
+
Khuyết điểm : nói tôn giáo chỉ liên qua đến con người là chưa đầy đủ.
-
Định nghĩa 2 :
+
Ưu điểm : nêu đặc trưng của tôn giáo : liên quan đến siêu nhiên và con người
+
Khuyết điểm : nói tôn giáo chỉ liên quan đến niềm tinh vào thần thánh và các lễ nghi của tôn giáo. Chỉ nói lên 1 phần của tôn giáo.
-
Định nghĩa 3:
+
Ưu điểm : ngắn gọn, xúc tích, miêu tả tín ngưỡng của con người về thần thánh ( gọi đạo)
+
Khuyết điểm : chưa nêu đủ đặc trưng của tôn giáo .
-
Định nghĩa 4 :
+
Ưu điểm : miêu tả chân thật , ngắn gọn, nhìn tôn giáo theo hướng tâm lý.
+
Khuyết điểm : khó hiểu, nhìn tôn giáo theo bình diện tâm lý
-
Định nghĩa 5 :
+
Ưu điểm : ngắn gọn , miêu tả tôn giáo là 1 dạng ý thức.
+
Khuyết điểm : khá khó hiểu.
niềm tin vào thần thánh và các lễ nghi chỉ mới nói lên 1 phần của tôn giáo
3.
Phân loại định nghĩa, xác định những điểm chung có thể tiếp thu, những đặc trưng sai/ thiếu cần sửa chữa bổ sung -
Đặc trưng giống:
+ hệ thống quan niệm/niềm tin: định nghĩa 1 , định nghĩa 2 , định nghĩa 3 .
+ thể hiện là 1 dạng của ý thức : định nghĩa 4 , định nghĩa 5
-
Đặc trưng loài:+ thế lực siêu nhiên: định nghĩa 3, định nghĩa 2
+ số mệnh con người: định nghĩa 1
+ chấp nhận trong ý thức con người: định nghĩa 4, định nghĩa 5
+ hệ thống lễ nghi, điều luật trong thờ phụng và trong cuộc sống: định nghĩa 1, định nghĩa 2.
4.
Xác định đặc trưng giống ( Khái niệm rộng hơn cùng loại, cấp zero)
Hệ thống quan niệm , niềm tin vào thế lực siêu nhiên,số mệnh của con người.
5.
Tìm tất cả các cách sử dụng khái niệm lưu hành, xác định ngoại diên của khái niệm-
Đạo: từ này xuất xứ từ Trung Hoa, tuy nhiên “đạo” không hẳn đồng nghĩa với tôn giáo vì bản thân từ đạo cũng có thể có ý nghĩa phi tôn giáo. “Đạo” có thể hiểu là con đường, học thuyết. Mặt khác, “đạo” cũng có thể hiểu là cách ứng xử làm người: đạo vợ chồng, đạo cha con, đạo thầy trò… Vì vậy khi sử dụng từ “đạo” với ý nghĩa tôn giáo thường phải đặt tên tôn giáo đó sau từ “đạo”. Ví dụ: đạo Phật, đạo Kitô…
-
Giáo: từ này có ý nghĩa tôn giáo khi nó đứng sau tên một tôn giáo cụ thể. Chẳng hạn: Phật giáo, Nho giáo, Kitô giáo… “Giáo” ở đây là giáo hóa, dạy bảo theo đạo lý của tôn giáo. Tuy nhiên “giáo” ở đây cũng có thể được hiểu với nghĩa phi tôn giáo là lời dạy của thầy dạy học.
-
Thờ: đây có lẽ là từ thuần Việt cổ nhất. Thờ có ý bao hàm một hành động biểu thị sự sùng kính một đấng siêu linh: thần thánh, tổ tiên… đồng thời có ý nghĩa như cách ứng xử với bề trên cho phải đạo như thờ vua, thờ cha mẹ, thờ thầy hay một người nào đó mà mình mang ơn… Thờ thường đi đôi với cúng, cúng cũng có nhiều nghĩa: vừa mang tính tôn giáo, vừa mang tính thế tục. Cúng theo ý nghĩa tôn giáo có thể hiểu là tế, tiến dâng, cung phụng, vật hiến tế… Ở Việt Nam, cúng có nghĩa là dâng lễ vật cho các đấng siêu linh, cho người đã khuất nhưng cúng với ý nghĩa trần tục cũng có nghĩa là đóng góp cho việc công ích, việc từ thiện… Tuy nhiên, từ ghép “thờ cúng” chỉ dành riêng cho các hành vi và nội dung tôn giáo. Đối với người Việt, tôn giáo theo thuật ngữ thuần Việt là thờ hay thờ cúng hoặc theo các từ gốc Hán đã trở thành phổ biến là đạo, là giáo.
6.
Xác định đặc trưng loài cho phép khu biệt khái niệm được định nghĩa với các khái niệm cùng bậc7. Tổng hợp mục 4+6 xây dựng thành định nghĩa