“Ngồi lê đôi mách” dưới góc nhìn văn hóa
“Ngồi lê đôi mách” là một hiện tượng văn hóa. Dựa trên bộ công cụ CKT, có thể thấy rằng đây là một hiện tượng rất phổ biến trong đời sống con người. Người ta có thể nói say mê về chuyện của người khác, nói không chủ ý hoặc nói một cách có mục đích.
1. Xét ở hệ tọa độ.
Về không gian, có thể thấy hiện tượng này ở bất kì nơi nào. Ở nhà, ở lớp học, trong quán ăn, trên vỉa hè…
Về thời gian, người ta có thể nói chuyện bất cứ lúc nào. Một nhóm sinh viên rủ nhau cùng học bài nhưng nội dung có thể hướng sang một bộ phim, một diễn viên điện ảnh, hay một câu chuyện trên báo từ lúc nào không biết… Hay câu chuyện một gia đình trong xóm vừa tậu được một chiếc TV 21 inches. Nhờ tài “ngồi lê đôi mách” của các bác hàng xóm mà cả xóm đều biết.
Về chủ thể là người Việt Nam.
2. Xét ở 4 đặc trưng của văn hóa.
Tính hệ thống:
Đây là một hiện tượng văn hóa phổ biến vì người Việt vốn có tính cộng đồng, thích quan tâm lẫn nhau và đôi khi quan tâm thái quá dẫn đến nhiều chuyện. Thêm vào đó, văn hóa Việt Nam có nguồn gốc nông nghiệp, trọng tình. Trong lao động, người ta có thời gian tập hợp lại với nhau, thích trao đổi thông tin cho nhau đặc biệt là chia sẻ kinh nghiệm. Nói hết chuyện của mình thì nói sang chuyện người khác, cuối cùng là ngồi lê đôi mách. Nó thu hút sự tham gia của nhiều người, có thể nói không ai không một lần ngồi lê đôi mách.
Tính giá trị
Do đó, ngồi lê đôi mách cũng là một hiện tượng có giá trị vì nó là một công cụ giúp điều chỉnh hành vi, thái độ ứng xử của con người (áp lực dư luận). Ngồi lê đôi mách là tốt hay xấu là do nội dung người ta nói với nhau, không gian và thời gian xảy ra câu chuyện đó.
Tính nhân sinh
Do gắn liền với con người và hoạt đông của con người trong xã hội. Tuy không thể nói đây là hiện tượng xảy ra mọi lúc, mọi nơi. Nhưng thông qua ngồi lê đôi mch1, người ta hiểu về nhau và hiểu hơn về cộng đồng.
Tính lịch sử
Để chỉ việc ngồi lê đôi mách, người Việt Nam có rất nhiều cách nói như: buôn dưa lê, buôn dưa bở (nhiều chuyện), hai người đàn bà và con vịt là ra cái chợ (tính hay nói nhiều, ồn ào của người phụ nữ)… hay gần đây, giới trẻ lại dùng những từ không liên quan gì đến việc nói chuyện nhưng mang ý nghĩa tương tự như: tám, buôn xuyên lục địa, nấu cháo điện thoại, chat… Từ đó thấy rằng, ngồi lê đôi mách đã có một quá trình lâu dài và sẽ còn tiếp tục phát triển. Đó là tính lịch sử.